یشتمل هذا الجزء علی تاریخ آداب اللغة العربیة فی عصر الجاهلیة و صدر الاسلام و العصر الاموی.
این کتاب از کارل بروکلمان درباره شعر عربی در عهد جاهلی است. بروکلمن در مقدمه این کتاب، مفهوم و گستره کار خود یعنی تاریخ ادبیات را توضیح میدهد و منابع عمده کار خود را در بخش دوم معرفی میکند که هر دو به تمامی کتاب باز میگردند.
ثابت بن اوس ازدی ملقب به شنفری، شاعر صعلوک دوره جاهلی را به دلیل ماجراهای شگفتانگیزش شاید بتوان نامآورترین شاعر این فرقه به شمار آورد. این شگفتیها سبب شده تا زندگینامه او آمیزهای از افسانه و واقعیت باشد. روزگار زندگی شاعر یکسره در دوره جاهلی و اواخر قرن پنجم میلادی گذشته و او در سال 510 میلادی در یکی از حملههایش کشته شده و تاریخ تولدش معلوم نیست. در این کتاب کوشیده شده تا شخصیت شنفری و رخدادهای زندگی او با توجه به اشعار باقیمانده از او به صورت دقیق مورد ارزیابی قرار گیرد و در برخی موارد نیز به فراخور مباحث پیشآمده، به زندگی و اشعار یاران صعلوک این شاعر از قبیل عروة بن الورد و تأبي شرا اشاره شده است.
لم تکن رحلة جرجی زیدان الی اوروبا سنة 1912 رحلة استجمام و استمتاع بقدر ما کانت رحلة علمیة مبرجمة، تجشم القیام بها فی آخر العمر لیکتب وصفاً مفصلاً و دقیقاً عن احوال المدنیة الغربیة ممثلة بکل من فرنسا و إنکلترا اللتین تجسدان خلاصة هذه المدنیة فی جانبیها المادی و المعنوی، فی الوقت الذی کانت تتطلع فیه عیون الشرقیین الی الخروج من ربقة التخلف والسیر فی رکاب الامم المتمدنة.
یتناول الجزء الرابع و الاخیر من هذا الکتاب فی عهد النهضة الادبیة الاخیرة و هذا العصر یختلف عما تقدمه فی عصور آداب اللغة، مثل اختلاف احواله السیاسیة و الاجتماعیة عن احوالها. فهذا الجزء یحتوی علی تاریخ آداب اللغة العربیة من سنة 1216 هـ الی اوائل القرن العشرین.