کتابخانه مجازی ادبیات

این کتاب نقدی است بر کتاب ضحاک ماردوش نوشته سعیدی سیرجانی، به ضمیمه کتاب اسطوره چیست از علی حصوری

زادن رستم در شاهنامه فصلی مهم است و تعداد شعری که درباره تولد او گفته شده، از تعداد شعری که درباره پادشاهی زو طهماسب در شاهنامه آمده بیشتر است. آنچه بیشتر از همه در این فصل جلب توجه می‌کند کمک سیمرغ و در واقع دخالت نیروهای فوق انسانی در زاده‌شدن رستم است. رستم حتی پیش از به‌دنیا آمدن نیز کودکی غیر عادی است. در این کتاب اوج و سقوط رستم در شاهنامه از قبل از تولد تا پایان زندگی او بررسی شده است.

جيمز تربر از داستان‌نويسان بزرگ معاصر امريکا و جهان است که او را بعد از مارک توين، بزرگ‌ترين طنزنويس امريکايي مي‌دانند. در اين تحقيق، يکي از داستان‌هاي معروف او با عنوان زندگي پنهان والتر ميتي با توجه به ديدگاه روان‌شناختي کارن هورناي، مورد نقد و بررسي قرار گرفته است؛ داستاني که بدون آگاهي از نقد روان‌شناختي، فهم آن، چنانکه بايد ممکن نيست. بر اساس ديدگاه روان‌شناختي کارن هورناي، والتر ميتي، شخصيت اصلي اين داستان، مي‌تواند بازتاب خود جيمز تربر باشد، شخصيتي که در زندگي واقعي بسيار بي‌عرضه، حقير و ناتوان است و از اين رو، تنها با توسل به تخيل مي‌کوشد کاستي‌ها و حقارت‌هاي خود را جبران کند.

اژدهاكشي از جمله مواردي است كه تني چند از پهلوانان نامي ايران از جمله رستم، بدان دست يازيده‌اند؛ چرا كه در گستره اساطير ايران، اژدها، نماد خشكسالي است و در واقع، كشتن اژدها نماد پيروزي ترسالي بر خشكسالي است. اما موردي كه در ايران با نماد خشكسالي بودن اژدها تناقض دارد، رستم دستان است. او اگر چه در خوان سوم، خود نيز به كشتن اژدها موفق مي‌شود، هم درفش او اژدها پيكر است و هم به نياي خود ضحاك (اژي دهاك اوستا) نيك مي‌بالد كه اين امر با اژدهاكشي او و نماد خشكسالي بودن اژدها در اساطير ايران تناقض دارد. نگارنده در اين جستار به اين نتيجه رسيده است كه درفش اژدها پيكر رستم و تقدس اژدها در ديدگاه او احتمالا تحت تاثير اساطير چين به ايران راه يافته است؛ از اين رو اژدهايي كه توتم رستم است و سخت آن را گرامي مي‌دارد برخلاف اساطير ايران، نماد باران و طراوت و ترسالي است.