کتابخانه مجازی ادبیات

نظام‌های ترجمه ماشینی برتر دنیا قادرند کتابی هزار صفحه‌ای را در کمتر از 2 دقیقه ترجمه کنند، کاری که مترجم زبده و حرفه‌ای حداقل یک سال وقت روی آن صرف می‌کند. منتقدان، به کیفیت ترجمه این نظام‌ها ایراداتی دارند، با این حال روند ترجمه ماشینی به سرعت رو به رشد است و باید به یاد داشت، ترجمه در نوع سنتی (انسانی) نیز رشد خود را در طی قرن‌ها به دست آورده است و اکنون نیز این‌گونه ترجمه‌ها بدون نقص نیستند. ترجمه‌های قدیمی اکثراً بسیار بد ترجمه شده‌اند و نقد و نظارت و کنترل نیز در کار نبود. فردی مثل ابوعلی سینا 40 بار کتاب مابعدالطبیعه ارسطو را خوانده و نفهمیده بود و این علتش بدی ترجمه بوده است. در این مقاله، عملکرد نظام‌های ترجمه ماشینی برتر روسی و غربی با هم مقایسه شده‌اند، تا علل برتری و نقاط ضعف آن‌ها نسبت به یکدیگر مشخص شوند. در مواردی این ترجمه‌ها با ترجمه‌های انسانی مقایسه شده است. همچنین تلاش شده پس از شناسایی علل اساسی غیر کارآمد بودن نظام‌های ترجمه ماشینی، راهکارهای ارتقاء بهبود کیفیت ترجمه به طور مسند ارائه شود.

نظام‌های ترجمه ماشینی برتر دنیا قادرند کتابی هزار صفحه‌ای را در کمتر از 2 دقیقه ترجمه کنند، کاری که مترجم زبده و حرفه‌ای حداقل یک سال وقت روی آن صرف می‌کند. منتقدان، به کیفیت ترجمه این نظام‌ها ایراداتی دارند، با این حال روند ترجمه ماشینی به سرعت رو به رشد است و باید به یاد داشت، ترجمه در نوع سنتی (انسانی) نیز رشد خود را در طی قرن‌ها به دست آورده است و اکنون نیز این‌گونه ترجمه‌ها بدون نقص نیستند. ترجمه‌های قدیمی اکثراً بسیار بد ترجمه شده‌اند و نقد و نظارت و کنترل نیز در کار نبود. فردی مثل ابوعلی سینا 40 بار کتاب مابعدالطبیعه ارسطو را خوانده و نفهمیده بود و این علتش بدی ترجمه بوده است. در این مقاله، عملکرد نظام‌های ترجمه ماشینی برتر روسی و غربی با هم مقایسه شده‌اند، تا علل برتری و نقاط ضعف آن‌ها نسبت به یکدیگر مشخص شوند. در مواردی این ترجمه‌ها با ترجمه‌های انسانی مقایسه شده است. همچنین تلاش شده پس از شناسایی علل اساسی غیر کارآمد بودن نظام‌های ترجمه ماشینی، راهکارهای ارتقاء بهبود کیفیت ترجمه به طور مسند ارائه شود.

نظام ترجمه ماشيني فعاليتي چند بعدي است، كه در چند حيطه مبتني بر ابتكار عمل و قدرت حل مساله است. در اين مهارت از برخي دانش‌هاي بين رشته‌اي نيز استفاده فراواني مي‌شود. ترفندهاي هوش مصنوعي با بكارگيري اصول رياضي، آمار و منطق، قالب مناسبي از زبان را كه مناسب برنامه‌نويسي و انتقال به ماشين است، فراهم مي‌آورد. در كشور ما اين فعاليت دير شروع شد و اكنون نيز داراي حركت منسجمي نيست، براي پيشرفت در حيطه ترجمه ماشيني نيازمند احاطه در سه زمينه مختلف است: 1- داده‌پردازي، توصيف و ساختن مدل‌هاي مناسب زبان براي كاربرد هوشمند 2- ساخت و استفاده از نرم افزارهاي مربوط به اين كار 3- به كارگرفتن فناوري مرتبط. در اين مقاله با لحاظ قراردادن تفكيك اين سه زمينه، برخي ابعاد زبان‌شناختي نظام ترجمه ماشيني، براساس محور قراردادن روش‌هاي تجربه شده در روسيه تبيين مي‌گردد. همچنين به واسطه ارتباط تنگاتنگ ترجمه ماشيني با هوش مصنوعي و برنامه‌نويسي، برخي اطلاعات كلي اين علوم، در موارد مرتبط ارايه مي‌شود.