در ادبیات کلاسیک فارسی مدح و قصیده به گونهای درهم تنیدهاند و شاعران این قالب ادبی را به دلیل ویژگیهای آن برای مدح برگزیدهاند. نویسنده ضمن بررسی ویژگیهای این نوع شعر به تبیین مدیحههای سعدی، نوع و جایگاه آن در ادب فارسی میپردازد و معتقد است که آنچه سعدی را به مدیحهسرایی واداشته، اندیشه کسب مال و قدرت نبوده است. این عرصه برای او جولانگاهی است برای تبیین اندیشههای سیاسی، اجتماعی و اخلاقی. او مدیحههایش را اغلب با تصویری از پایان کار جهان، زوال عمر و کوتاهی فرصت و نوبت هر یک از صاحبان قدرت آغاز میکند و با توصیف ویژگیهای آنان، قصیده را ادامه میدهد. او این خصایص را به منظور تشویق به ادامه آن خصلت و کار نیک و یا تحریک و برانگیختن برای کسب و انجام آن منش نیک به ممدوح یادآور میشود.
نویسنده در این کتاب، ابتدا به مداحی و مدح پرداخته و در ادامه مباحثی چون تعریف گریه و خنده، ویژگیهای مداح واقعی، ابزار مداحی، نقش شعر در مداحی، تاریخچهای از پیشینه مرثیهسرایی، تعریف شعر و نقش قافیه در نظم، انواع قالبهای شعر فارسی، وظیفه مداح در مجلس حسینی و .... را ارائه کرده است.
ابوبکر جعفر بن اسمعیل وراق هروی متخلص به ازرقی (درگذشت 465 هجری) شاعر دربار سلجوقیان هرات بود. او که برخی از بهترین توصیفات طبیعت زبان فارسی را سروده است، در داستانسرایی و منظومه گویی نیز مهارت داشت و سندبادنامه و الفیه و شلفیه را به نظم درآورد. استفاده از معانی دقیق و خیالات باریک، وصف دقیق اشیا و تشبیهات مختلف در شعر ازرقی مشاهده می شود و سبک شعر او با شیوه فرخی و عنصری شباهت نزدیکی دارد. قصاید پراکنده ای از وی برجای مانده است که اغلب در مدح دو تن از شاهزادگان سلجوقی است. دیوان حاضر که به تصحیح، تحشیه و تعلیقات علی عبدالرسولی رسیده، مشتمل بر قصاید، قطعات و رباعیات ازرقی است. این اثر در سال 1336 توسط انتشارات دانشگاه تهران در اختیار علاقمندان شعر و ادب فارسی قرار گرفت.
به پاس ارجگذاری شاعر و اندیشمند فرزانه ایرانزمین یعنی حافظ شیرازی و به دلیل تداوم حافظپژوهی و نیز آشنایی نسل امروز با مفاخر فرهنگی به پیشنهاد بنیاد فارسشناسی بیستم مهرماه هر سال به نام «زادروز حافظ» نامگذاری شد. آنچه در این مجموعه گردآوری شده، مقالات ارائه شده در مراسم نخستین یادروز حافظ است که در روزهای 20 و 21 مهرماه 1376 در شیراز برگزار گردید. عناوین برخی از مقالات به این ترتیب است: حافظ شاعر تمامی قرنها/ غلامرضا صحرائیان، هنر حافظ/ سیدعطاءالله مهاجرانی، جبرگرایی حافظ/ اصغر دادبه، مهر در دیوان حافظ/ غلامحسین ابراهیمی دینانی، فلسفه حافظ/ رضا داوری اردکانی، حیات و شعر حافظ/ سیدمحمدرضا جلالی نائینی و .... .
در این مقاله، با توجه به کارنامه تنک مایه سعدیپژوهی و نیز ضرورت پرداختن دقیق به زندگی، آثار و احوال شیخ، پیشنهاد دهه سعدیشناسی در فاصله سالهای 1385 تا 1395 را ارائه نموده که طی آن در هر سال محققان به یکی از مبانی اصلی پیرامون دورانشناسی سعدی، زندگی، اندیشه، زبان و شخصیت سعدی، گلستان (نسخهشناسی، تحلیل معنوی، فرم و زبان، صنایع ادبی، زیباییشناسی و ...) و ... بپردازند.