هر چند داستان‌گویی نمایشی در سرزمین‌ها و زمان‌های مختلف همواره وجود داشته، در ایران روال رو به رشدی نداشته است. پیش از اسلام، گوسان‌های پارتی و خنیاگران ساسانی، هنگام داستان‌گویی از موسیقی، رقص و آواز و احتمالا همراهی چند بازیگر بهره می‌گرفتند. این نوع داستان‌گویی در جریان تغییر مذهب ایرانیان از آیین زردشت به اسلام، جوهره خود را حفظ کرد؛ اما برخی ویژگی‌های خود را از دست داد و بر بازیگری داستان گو اتکا پیدا کرد. در دوره اسلامی به سبب محدودیت‌هایی که در پی تفسیر آموزه‌های دینی برای هنرهای تجسمی و نمایشی به وجود آمد، داستان‌گوییِ نمایشی به روایتی محدود شد که غالبا یک نفره انجام می‌گرفت و آن را «نقالی» می‌خواندند. همین محدودیت موجب تقویت بازیگری شد و بر تعزیه تاثیر گذاشت. با عزاداری گسترده و نمایش گرایانه‌ای که در دوره صفوی آغاز شد و در قرون بعد به نمایش مصائب (تعزیه / شبیه‌خوانی) منجر گشت، زمینه اجتماعی مساعدی برای نمایش دادن و تجسم بخشیدن داستان‌های حماسی و مذهبی فراهم آمد و میراث داستان‌گویی نمایشی نقالان، این تحول را به کمال رسانید.

منابع مشابه بیشتر ...

6044cbe32efff.jpg

عشق پیری

ابراهیم وحید دامغانی

نویسنده در مورد این کتاب اینگونه می‌گوید: در سالهای اختناق و توقیف نوشته‌ها نویسنده هرچه دقت می کرد طوری مطلب بنویسد که به سانسور گرفتار نشود معذلک بی‌خطر هم نمی‌گذشت، از سالها پیش بصورت داستان‌نویسی بسیاری از مطالب را می‌نوشتم و پس از آنکه در جرائد آن روز مانند نشریات انجمن تبلیغات اسلامی منتشر می‌گشت، مستقلا هم به چاپ می‌رسید. و نخستین کتاب داستانهای اسلامی نویسنده به عنوان "شگفتیها از تاریخ اسلام و جهان" مکرر به چاپ رسید ولی دیگر از جلدهای بعدی خبری نشد. گرچه این چند داستان بایستی جلد سوم می‌گشت، اما چون جلد دوم که شامل داستانهای جالب و کم‌نظیر بود معلوم نیست دیگر به دستم برسد یا توفیق گردآوری آنرا از متون مختلف پیدا کنم. این مختصر را بنام جلد دوم تقدیم میدارم.

5f738c876d00d.jpg

نقشی از روزگار

فرج سرکوهی

این کتاب مجموعه مقالات نجف سرکوهی است که شامل سه بخش به نام‌های 1. شعر 2. داستان 3. در برابر روایت انحصاری تاریخ می‌شود. نویسنده در بخشهایی از این کتاب مقالاتی با عنوان: شعر نیما پس از 28 مرداد؛ سپهری، عارفی غریب در دیار عاشقان؛ فروغی تازه در پنج شعر فرخزاد؛ تکرار، فرمالیسم و بحران شعر فارسی و ... را به رشته تحریر درآورده است.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

63f6053e5af65.jpg

مثنوی خضر و موسی (ع)

میرزا احمد (۱۲۳۲–۱۲۸۹ه‍. ق) بزرگترین فرزند وصال شیرازی متخلص به وقار است. او همچون پدرش خوشنویس و شاعر بود. دیوان شعری به فارسی به نام بهرام و بهروز که در بمبیی چاپ شده از او باقی مانده‌است . وی همچنین داستان قرآنی موسی و خضر را نیز به رشتهٔ شعر کشیده است. یکی از داستان های تاریخی و در عین حال سمبلیک قرآنی که به دلایل مختلف در متون ادبی صوفیانه بارها تکرار شده، داستان «موسی و خضر» است که به دلیل ظرایف و پیام های گوناگون، ظرفیت تاویل پذیری فراوانی نیز یافته است...داستان خضر و موسی، داستانی قرآنی در مورد ملاقات و همراهی موسی(ع) با خضر است. این همراهی به درخواست و اصرار حضرت موسی(ع) بود. خضر با وجود مخالفت اولیه، با این شرط که موسی(ع) هیچ سؤالی از او نپرسد، همراهی را قبول می‌کند. در این همراهی سه عملِ سوراخ کردن کشتی، کشتن نوجوان و تجدید بنای دیوار توسط حضرت خضر انجام شد. موسی(ع) در هر سه مورد اعتراض کرده و همین سبب جدایی این دو شد. خضر در پایان، علت کارهایی را که انجام داد گفت. این داستان یک‌بار در قرآن نقل شده و میان مفسران، متکلمان و عرفا گفتگوهای بسیاری در مورد آن وجود داشته و دارد.

نظم/شعر کلاسیک/مثنوی‌ها
کتاب
63457a31ad79f.png

واژه نامه شایست نشایست (چاپ دوم با تجدیدنظر)

محمود طاووسی

کتاب فارسی میانه که امروز با نام «شایست نه شایست» معروف شده، در اصل و چنان‌که در دست‌نویس‌های موجود از آن دیده شده، دارای این نام نیست. این کتاب بیشتر درباره گناهان و کیفرهای هم‌ارز آنها، نساوریمن (مردار و ناپاکی)، روش برداشتن مردگان از زمین و دستورهای ویژه در این‌باره، پایه‌های گناه، سگ‌دید و مراسم آن، انواع سگ‌ها و پرندگانی که از آنها در این آیین می‌توان استفاده کرد و .... است. در این کتاب واژگان این متن پهلوی به ترتیب آوانویسی خط پهلوی آورده شده است. در مقابل هر واژه پس از یادکردن صورت‌های کهن آن و توضیحات لازم، جای واژه در متن کتاب مشخص شده است.

کلیات/فرهنگ ها
کتاب