کتابخانه مجازی ادبیات

کتاب تحقیقات ادبی یا سخنانی پیرامون شعر و شاعری تالیف کیوان سمیعی است. این کتاب در سال 1361 توسط انتشارات زوار منتشر شده است. فهرست کتاب شامل شصت موضوع است و عناوین برخی از آنها عبارتند از: قلمرو و نفوذ زبان تازی، تاثیر شعر در نفس، قدیمی ترین شعر عربی، علم بدیع، قواعد ماده تاریخ، مخارج حروف، پیشگویی به وسیله احکام نجوم، تضمین غزلیات حافظ، دستور زبان فارسی و ...

سده چهارم هجری عصر چالش‌های بزرگ فرهنگ ایرانی است. پدیداری حکومت‌های بویه‌ای در غرب و مرکز ایران و ظهور حکومت سامانی در شرق این سرزمین، زمینه‌ساز رخدادهایی شد که تا سده‌ها فرهنگ این سامان را تحت تأثیر خود نهادند. این کانون‌زدایی از مرکز قدرت سیاسی و فرهنگی در جهان اسلامی در پیشبرد عقل و اندیشه در جهان اسلامی و به طور خاص در جهان ایرانی نقش تعیین‌کننده و مؤثری داشت. در این کتاب نوشتارهایی در تبیین اندیشه سیاسی ایرانی از حلاج تا سجستانی به نگارش درآمده است. عناوین برخی از نوشتارها بدین ترتیب است: خاستگاه ایرانی کلمه «حق»/ پرویز اذکایی، خردشهر رازی/ پرویز اذکایی، ادیان ایرانی در نگاه ابوحاتم رازی/ ساموئل اشترن، ابن ریوندی و کتاب الزمرد/ محمدکاظم رحمتی، نخشبی و جنبش قرمطیان خراسان/ رضا رضازاده لنگرودی، ابوالحسین شهید؛ حکیم شاعران بلخ/ محمد کریمی زنجانی اصل، فارابی و سجستانی؛ عقل و شرع در نگاه معلم و فیلسوف/ محمد کریمی زنجانی اصل، رازی در طب روحانی/ مهدی محقق، ابویعقوب سجستانی و تناسخ/ ویلفرد مادلونگ و .... .

«سفرنامه صنیع الدوله» یکی از آثار قلمی محمدحسن خان صنیع الدوله (اعتمادالسلطنه) است. محمدحسن خان یکی از فرزندان حاجی علی‌خان اعتمادالسلطنه قاتل میرزا تقی‌خان امیرکبیر است. این کتاب در میان دیگر آثار او معروفیت و موقعیتی چون دیگر آثار او ندارد؛ اما چون در این سفرنامه اشاره‌هایی به چند تن از رجال برجسته هم‌عصر اعتمادالسلطنه آمده و نیز نشان‌دهنده برخی از مشکلات و چگونگی نحوه مسافرت در آن روزگار است، خالی از فایده نیست. مطالب کتاب شرح سفر نویسنده از تفلیس به تهران است. در سال 1290 هـ.ق هنگامی که ناصرالدین شاه قاجار از سفر فرنگستان به ایران بازمی‌گردد، صنیع‌الدوله را در تفلیس مأمور حمل بارها و اسباب‌هایی می‌کند که خود و همراهانش از اروپا به ایران می‌آورده‌اند. صنیع‌الدوله مشکلات حمل بارها، وضع جغرافیایی مسیر راه و چگونگی چاپارخانه‌هایی که در آنها منزل کرده و همچنین گرفتاری‌های خود را روز‌به‌روز از تفلیس تا تهران شرح داده است.

میرزا رضاخان طباطبائی نائینی یکی از اندیشمندان و یکی از حلقه‌های به‌هم‌پیوسته جریانات روشنفکری دوران انقلاب مشروطه ایران است. نخستین شماره روزنامه تیاتر را میرزا رضاخان در تاریخ سه‌شنبه، چهارم ربیع‌الاول 1326 قمری در تهران منتشر کرد. این روزنامه تا جمادی‌الاول 1326 در مجموع در دوازده شماره انتشار یافته و هر شماره داری چهار صفجه بوده است. این نشریه، نخستین روزنامه‌ای بود که زیرعنوان تیاتر در ایران انتشار می‌یافت. نائینى از اولین شماره مطلب انتقادى خود را از اوضاع و رجال دربارى زیر عنوان «تئاتر شیخ على میرزاى حاکم ملایر و تویسرکان و عروسى با دختر پادشاه پریان مشتمل بر چند پرده» آغاز مى‏کند. این نوشته به صورت محاوره و نمایش‌نامه نوشته شده و با نثرى ساده و عوام‌فهم تنظیم شده است. در این کتاب افزون بر گذری بر زندگی طباطبائی نائینی و آثار او، متن این روزنامه نیز دوباره آورده شده است.