رئالیسم حقيقت را به شيوههاي گوناگون کشف و بيان ميکند. اين شيوهها عبارتاند از تشريح جزئيات، تحليل دقيق جامعه و تصويرکردن شخصيت در پيوند با محيط اجتماعي. محمود تيمور و محمدعلي جمالزاده، بنيانگذاران داستاننويسي عربي و فارسي هستند. اين دو بيشتر داستانهايشان را در قالب رئاليسم به نگارش در ميآوردند. در اين مقاله ابتدا فرازي از زندگي محمود تيمور و جمالزاده و جايگاهشان در ادبيات داستاني عربي و فارسي را بيان ميكنيم، در ادامه شباهت و تفاوتهاي گرايشهاي رئاليستي اين دو را مورد بحث قرار ميدهيم و از رهگذر آن گرايش غالب رئاليستي و نگرش آنها به رئاليسم را بيان ميكنيم. پژوهش حاضر در پي بيان تفاوتها و شباهتهاي سبک رئاليستي اين دو نويسنده است. بررسي اين تفاوتها و شباهتها با در نظر گرفتن مکتب آمريکايي ادبيات تطبيقي به عنوان روش تحقيق تطبيقي است.
در این کتاب خاطرات سیاسی و تاریخی از جانب کسانی گفته شده است،که خود در متن حوادث بوده اند.تعدادی از این خاطرات عبارتنداز: 1.محمدعلی شاه قاجار وسیدجمال الدین واعظ اصفهانی. 2.سیدجمال الدین واعظ اصفهانی وبعضی مبارزات او. 3.خاطراتی ازفهیم الدوله. 4.دو سند تاریخی از دولت انگلستان وشرکت سابق نفت،زمان خلع ید ازشرکت مزبور.و ..... مجموعه حاضر محتوی تعدادی از خاطرات چاپ شده در نشریه خاطرات وحید است و به تقاضای ناشرین محترم فردسی و ایران و اسلام به چاپ رسیده است.
پیدایش و تکامل و زوال مکتبهای ادبی در اروپا پیش از آنچه حاکلی از تحولات ذوق هنری باشد، نشانه تحولات اجتماعی است که در طی چند قرن اخیر دنیای مغرب را دگرگون کرده است. این کتاب در واقع نخستین گام بلندی است که در راه توضیح و تشریح خصوصیات مکتبهای ادبی برای خواننده فارسیزبان برداشته است. از آنجا که مؤلف قصد نداشته به جنبههای اجتماعی این مکتبها و چگونگی تکامل تاریخی آنها بپردازد، خواننده نباید توقع تجزیه و تحلیل انگیزههای اجتماعی جنبشهای ادبی را در این کتاب داشته باشد، بلکه باید محدودیتهای در کار مؤلف را در نظر بگیرد و به درک مشخصات هنری و استتیک مکتبهای ادبی و آشنایی با نمایندگان آنها قناعت کند.
این مجموعه دربرگیرندهی 65 مقالهی دومین همایش پژوهشهای ادبی است. این همایش در سال 1381 به همت مرکز تحقیقات زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس و با همکاری انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی و دانشگاه الزهرا برگزار گردید. مقالات عرضه شده در این مجموعه "زبان و ادبیات ایران باستان"، "ادبیات فارسی کلاسیک"، "ادبیات معاصر"، "زیباشناسی و بلاغت"، "نقد ادبی و ادبیات تطبیقی"، "زبان و ادبیات فارسی در خارج از مرزها"، "مطالعات زبانشناسی".
در اواخر قرن 19 و طي قرن 20، تعداد قابل توجهي از عربهاي سوريه، لبنان و فلسطين به دنبال كسب روزي و زندگي خوب و به منظور رهايي از مشكلات و بحرانهاي فكري و اجتماعي به كشورهاي مختلف آمريكاي شمالي و جنوبي مهاجرت كردند؛ به هر يك از اين سرزمينها «مهجر» و به ادبيات عربي شكل گرفته در اين سرزمينها «ادبيات مهجر» گفته ميشود. آثار ادباي مهجر، به علت تاثيرپذيري از ادبيات اروپا و امريكا و نيز زمينههاي تازه عاطفي و تصويري كه حاصل زندگي در محيط تازه است از جنبههاي مختلف مانند موضوع، ساختار و روح شعري با كلاسيسم متفاوت است. اين مقاله با رويكرد ادبيات تطبيق و به منظور نشاندادن گوشههايي از تاثير ادبيات معاصر غرب بر ادبيات معاصر عرب از طريق مهاجرت و سفر به موضوع سفر شعر معاصر عربي به امريكا نگاه كرده است.