کتابخانه مجازی ادبیات

فی هذا الکتاب ثمانی قضایا تمثل فروع اللغة المختلفة؛ من نحو و صرف و أصوات و دلالة. و فی تناول المؤلف لهذه القضایا حاولت الربط بین ما قاله القدماء و ما قاله اللغوین المحدثون، بغیة تأکید أن ما یسمی بالنحو التقلیدی بنی فی معظمه علی اساس عقلی.

روش زنده‌یاد فقیهی در تدریس دستور زبان فارسی بر این بود که در هر جلسه درس، مبحثی را مورد بررسی قرار می‌داد و پس از اطمینان از اینکه شاگردان درس را دریافتند، خلاصه آن را املاء می‌کرد و شاگردان می‌نوشتند. در نتیجه پس از یک یا دو سال تحصیلی که تدریس یک دوره دستور به طور می‌انجامید، هر یک از دانش‌آموزان جزوه‌ای مشتمل بر اصول مطالبی که خوانده و تجزیه و ترکیب‌ها و دیگر تکالیف را در دست داشتند. این جزوه‌ها با مختصری تصرف و تغییراتی به صورت این کتاب درآمده است.

واحدهاي زباني در ساختار زبان روسي، با قرار گرفتن در يك نظام مرتبه‌اي، سطوح مختلفي از سلسله مراتب را تشكيل مي‌دهند. اين سطوح عبارتند از «سطح واج»، «سطح تكواژ»، «سطح واژه»، «سطح كلام». موضوع اصلي مطالعات علم صرف و علم نحو به ترتيب، سطح واژه و سطح كلام‌اند. در زبان‌شناسي روسي، اين دو حوزه مطالعاتي از دير باز به شكل سنتي دستور زبان ناميده مي‌شوند. بررسي آثار و تحولات علمي و پژوهشي در زمينه علم صرف روسي، موجب مي‌گردد تا بتوان چهار دوره مطالعات علم صرف روسي را، از عصر لامانوسوف تا به امروز از يكديگر متمايز نمود. توجه به دو وجه صورت و معناي واژه، مهم‌ترين مشخصه مطالعات صرفي در طول اين چهار دوره به شمار مي‌آيد.

"ضمیر" از جمله اقسام کلماتی است که تعابیر متفاوتی در خصوص ماهیت و جایگاه آن در نظام اقسام کلمات از سوی زبان‌شناسان و دستورنویسان روس مطرح می‌شود. اکثر زبان‌شناسان روس، با تأکید بر نقش "اشاره‌ای یا کنایه‌ای" بودن ضمیر به منزله یکی از مهم‌ترین مشخصه‌های دستوری آن، از تعیین "ضمیر" به عنوان یک قسم کلمه مستقل خودداری نموده‌اند و آن را بیشتر به عنوان "کلمه ضمیرگونه" به اقسام کلمات مختلف نسبت می‌دهند. در این مقاله سعی شده است که در نتیجه بررسی مشخصه‌های صرفی و نحوی ضمایر و انطباق این مشخصه‌ها با معیارهایی که بر اساس آنها وجود دیگر اقسام کلمات مستقل اثبات می‌گردد، "ضمیر" نیز به عنوان یک قسم کلمه مستقل و هم‌وزن با دیگر اقسام کلمات تعیین شود.