اقليمگرايي در داستاننويسي معاصر ايران به طور جدي از دهه هزار و سيصد و سي شمسي آغاز ميشود و در دهههاي چهل و پنجاه به اوج خود ميرسد. داستانهاي اقليمي غالبا بازتابدهنده ويژگيها و عناصر مشترکي چون فرهنگ، باورها، آداب و رسوم يک منطقه جغرافيايياند. با توجه به خاستگاه نويسندگان و ويژگيهاي اقليمي بازتابيده در آثارشان، پنج حوزه يا شاخه داستاننويسي اقليمي شمال، جنوب، غرب (کرمانشاه)، شرق (خراسان) و آذربايجان، در داستاننويسي معاصر ايران قابل تشخيص است. اين مقاله پس از دادن تعريفي از داستان اقليمي و برشمردن ويژگيهاي آن - که خود مستخرج از داستانهاي اقليمي پنج حوزه مذکور و مشترک در ميان همه آنهاست - به معرفي انتقادي داستانهاي اقليمي و روستايي خراسان و برشمردن ويژگيهاي آنها با ارايه شواهد و نمونههاي متني، ميپردازد.
مجموعه شعر "از خواف تا ابیانه دو منظومه دو اقلیم" از مجتبی کاشانی (سالک) در سال 1376 چاپ شد که شامل این عناوین است: سفرنامه خواف، دوبیتی ها، با بهار در ابیانه.
"مزار میرمراد (نمایی از مشهد قدیم)" به نویسندگی غلامحسین بقیعی ، برای اولین بار در سال 1373 توسط نشر گوتنبرگ به چاپ رسید. این کتاب روایتی داستانی از زبان نویسنده می باشد که شامل وقایعی نظیر توپ بندی حرم مطهر ، کشتار در مسجد گوهرشاد ، هجوم سربازان روسی به مشهد و ... می باشد. با توجه به اینکه داستان کتاب حاوی خاطراتی از 60-70 سال پیش مشهد است، می تواند راهنمای خوبی برای جوانان این شهر باشد تا بدانند والدین ایشان در چه محیطی پرورش یافته و چه امکاناتی داشته اند و با چه مسائل و رویدادهایی روبرو شده اند و بافت اولیه شهر مقدس مشهد تا قبل از شهریور 1320 چگونه بوده است.
آثار و نوشتههای عارف بزرگ جهان اسلام حضرت مولانا، یکی از مصادیق بارز رمزوارگی زبان عرفانی است که به آت حیات جاودانه نیز بخشیده است. این کتاب کوشش پیگیری است برای نزدیک شدن به فضای ذهنی مولوی و بهدستدادن تأویلهایی از رمزهای دیوان او به گونهای که با جهانبینی و نگرش خاص عارفانه ـ عاشقانه او همسویی داشته باشد یا دستکم مغایرتی نداشته باشد. متن کتاب مشتمل بر مقدمهای در باب موضوع زبان و بیان در عرفان و ادبیات عرفانی است و فرهنگوارهای از رمزهای کلیات شمس تبریزی بر اساس متن مصحح استاد فروزانفر.
عرفان اسلامی بیگمان، از مهمترین عوامل سازنده و شکلدهنده فرهنگ و تمدن ایرانی ـ اسلامی است، از این رو برای آگاهی از بنیانهای فکری و فرهنگی مردم مسلمان این مرز و بوم مطالعه همه جانبه آن، مخصوصا از جهت تأثیری که در زندگی اجتماعی و روابط انسانی و عاطفی مردم داشته است، ضرورت تام و غیرقابل انکار دارد. آگاهی اجمالی از حیات اجتماعی مردم این سرزمین در دورههای گوناگون تاریخی، کافی است تا هر محقق منصف و بیغرضی به نقش حیاتی و مؤثر عرفان اسلامی و تعالیم مثبت و شوقانگیز آن در زمینهسازی و جهتدهی هنر و ادبیات غنی و باشکوه این کشور، پی ببرد و بدان اعتراف کند.