کتابخانه مجازی ادبیات

هر شاعری شیوه خاصی برای ارائه مضامین مورد نظر خویش دارد که در نزد اهل ادب بدان شناخته می‌شود. در این میان نظامی را در بیان مضامین و خلق تصاویر، شیوه‌هایی است که محققان اغلب بدان‌ها پرداخته‌اند لیکن یکی از شیوه‌ها و در واقع یکی از بهترین هنرهای شعری او از منظر دید موشکافانه‌ محققان ارجمند عرصه نظامی شناسی بدور مانده است و آن همانا تعلق خاطر نظامی به واژگان و مضامین خاصی است که گاه از فرط علاقه به آنها آنقدر آنها را تکرار می‌کند که خواننده می‌پندارد، شاعر جهت رعایت صنعت‌ التزام به این عمل دست یازیده است در حالی که ما در این مقاله تنها با تحلیل برخی از واژگان و مضامین پر بسامد در مخزن‌الاسرار، نمونه‌ای از شیوه کار خارق‌العاده نظامی را در آثارش به اهل ادب عرضه داشتیم و هدف از این مقاله شناساندن یکی از ویژگی‌های شعری منحصر بفرد نظامی در خلق مضامین است، یعنی؛ تکرار واژگانی مخصوص از روی عمد نه به خاطر رعایت صنعت التزام بلکه به خاطر بیان نکته‌ای ظریف و تأکید بر مطلبی مهم و جایگیر کردن آن در ذهن خواننده از طریق تکرار واژگان و مضامین خاص.

وزن شعر به منزله قالبي است، که شاعر خلاق بر آن، روح مي‌دمد و با سليقه خود بر اندامش جامه لفظ مي‌پوشاند. از اين جهت چه بسا يک وزن واحد در ديوان دو شاعر ـ با سبک‌ها و سليقه‌هاي مختلف ـ به ظاهر متفاوت به نظر آيد. با توجه به محدودبودن وزن‌هاي عروضي، به توانايي شاعران بزرگي چون حافظ که در حقيقت بحري را در کوزه‌اي جاي داده‌اند بيشتر مي‌توان پي‌برد. در اين مقاله به چند موضوع در مورد موسيقي شعر حافظ پرداخته مي‌شود: يکي ويژگي‌هاي بر جسته شعر حافظ از لحاظ اوزان و موسيقي شعر و آنچه شعر او را از ديگران متمايز مي‌سازد و راز دلنشيني غزليات او. و ديگر اوزاني که به ترتيب بيشترين بسامد را در ديوان او دارند و بررسي اشعار و وزن آنها، و نيز مقايسه کلي آنها با برخي اشعار معروف شعراي نامدار که در همان اوزان سروده شده است.

در تحقیق حاضر، گونه‌های مختلف C-Test بعنوان آزمونهایی برای سنجش توانایی عمومی زبانی مورد بررسی قرار گرفتند. در آغاز C-Test بعنوان گونه اصلاح شده آزمون بسته ( cloze) به رشته آزمون سازی زبان وارد شد و جایگاه خود را پید اکرد . اولین C-Test از طریق حذف نیمه دوم کلمات (بصورت یک کلمه در میان ) در یک متن چند پاراگرافی ساخته شد، عمل حذف از جمله دوم متن آغاز می‌شد. بررسی‌های متعدد نشان دادند که این آزمون می‌تواند توانایی عمومی زبانی را همانند تافل و آزمون بسته اندازه بگیرد. هدف تحقیق حاضر این که یکبار دیگر روی نتایج تحقیقات قبلی صحه بگذارد. بدین منظور، ده گونه مختلف C-Test با استفاده از روش‌های حذف گوناگون ساخته شدند که یکی از این ده نوع براساس همان قاعده اول ساخته شد. این ده نوع C-Test به همراه یک تافل و آزمون بسته استاندارد در میان حدود 500 نفر دانشجوی سال آخر رشته زبان انگلیسی اجرا شد. نتایج تجزیه و تحلیل‌های آماری نشان داد که C-Test می‌تواند توانایی‌های متعددی را اندازه بگیرد که یکی ازآنها احتمالأ توانایی عمومی زبانی است و در این راستا، نمی‌توانند این توانایی را به طوریکسان اندازه بگیرند.

روايت اصطلاحي فراگير براي ارجاع به انواع گسترده‌اي از نوشته‌ها و گفته‌هاست اما در تحقيق حاضر روايت در معناي ادبي آن مورد بررسي قرار مي‌گيرد كه شامل انواع ادبي چون رمان، رمان كوتاه و داستان كوتاه است. روايت در معناي ادبي آن از ديرباز حوزه تحقيق و پژوهش مكاتب ادبي مختلف به خصوص ساختگرايي روسي بوده است، اما فرضيه‌پردازان و منتقدان معاصر نيز روش‌هاي آن را در گرايش‌هاي مختلف و گاها متضاد خود به كار گرفته‌اند. در نوشته حاضر با طرح مفهوم «ديدگاه روايي» كه عمدتا از نظريات راجر فالر گرفته شده است، انواع مختلفي از راويان يك داستان معرفي و ارايه مي‌شوند. راوي يك داستان دروني باشد يعني به درون افكار و احساسات شخصيت‌ها نفوذ كند و يا بروني باشد يعني مثل خواننده داستان فقط ظواهر و رفتار شخصيت‌ها را ببيند و به افكار احساسات آنها دسترسي نداشته باشد. اين دروني و بروني بودن نيز به بخش‌هاي ديگري قابل تقسيم است. در ديدگاه روايي، به بررسي و نقد ديدگاه‌هاي زماني، مكاني و روانشناختي يك روايت و چگونگي تشخيص آنها پرداخته مي‌شود تا ديدگاه ايدئولوژيكي نويسنده يك داستان تعيين شود. در هر ديدگاه توانمندي و روشنگري ابزارهاي زبانشناختي در نقد آثار ادبي به تصوير كشيده مي‌شود.