کهن‌ترين پايگاه تفکر علمي پيش از پيدايي حوزه علمي آتن، انجمن‌هاي فلسفي و علمي مغان ايراني بود. به نظر مي‌رسد که مغان ايراني يا روحانيون دوره ماد با آموزش علوم رياضي و نجوم از بابل و ديگر سرزمين‌هاي همسايه ايران به گسترش دانش‌هاي زمانه پرداختند و آنگاه که پايه‌هاي جهان بيني و فلسفه ايراني را استحکام بخشيدند، به انتقال آن به ديگر ملل همت گماشتند. ايران در عهد هخامنشي از نيروي سياسي، نظامي، اقتصادي و علمي کافي برخوردار بود. بنابراين، توانايي انتقال علوم را به ديگر سرزمين‌ها داشت. انواع علم رايج آن روزگار، بويژه فلسفه، پزشکي و نجوم پس از رشد و تعالي در مشرق زمين و در ميان ايرانيان، به سرزمين‌هاي ديگر راه يافت و پس از برخورداري از تکامل بيشتر دوباره به مشرق زمين بازگشت. در عهد اسلامي، ايرانيان با ايجاد مراکز علمي و بيت الحکمه در بغداد به ترجمه آثار علمي از زبان‌هاي علمي نظير سنسکريت، فارسي ميانه، سرياني و يوناني به زبان عربي، و تکامل دانش‌هاي معاصر خود پرداختند و سپس آنها را به جهان غرب سپردند.

منابع مشابه بیشتر ...

648dd515b289c.jpg

با کاروان تاریخ (مروری بر تاریخچه سیر و سیاحت در ایران از باستان تا امروز)

مسعود نوربخش

کتاب حاضر مشتمل بر چهارده فصل و دهها عنوان موضوعی و عکسها و تصاویر تاریخی است که هر کدام معرف حال و هوا و ویژگیهای سیر و سفر و اماکن تاریخی و دیگر جاذبه های دیدنی ایران در مقاطعی از تاریخ گذشته و معاصر این مرز و بوم است. فصول نخستین کتاب به سیر و سفرهای دوران باستان می پردازد و پس از سیری همه جانبه در مسافرتها و ایرانگردی های ادوار پیش از اسلام و سیر تکوینی آنها در دوران پس از اسلام در فصل پایانی آن جاذبه های جهانگردی در ایران معاصر که از نظر جلب جهانگردان خارجی و به ویژه رشد ایرانگردی و به عبارتی توسعه صنعت جهانگردی کشور اهمیت فراوان دارد مورد بررسی قرار گرفته است.

6489c5b28b836.jpg

زایش دوباره

جواد برومند سعید کرمان

((زایش دوباره)) کتابی است درباره اصطلاحات و تعبیرات تاریخ و فرهنگ دوران باستانی که در اشعار و آثار پیشینیان به نوعی بدان اشاره شده است .نگارنده بر آن است تا گوشه‌ای از این باور و بنیاد آن را که سابقه‌ای طولانی دارد بازگو نماید .وی بدین منظور کتاب را در هفت بخش تدوین می‌کند :((زایش و خاستگاه آن))، ((مراتب کمال))، ((منازل کمال))، ((نشات کمال))، ((مرگ پایان زندگی نیست))، ((زایش‌ها)) و ((آدم کامل)) .مولف پس از شرح هر اصطلاح شاهد و مثالی از سروده‌های شاعران ایرانی آورده و در پایان کتاب فهرست اسامی خاص، اصطلاحات و منابع را گنجانده است .

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

619f8a20b8872.jpg

ماتیکان یوشت فریان

محمود جعفری دهقی

کتاب ارزشمند ” ماتیکان یوشت فریان”، از شگرفترین و دلچسب ترین یادگارهای نیاکان ماست که به زبان فارسی میانه و در زمان کشورداری ساسانیان نوشته شده است. “یوشت”، پسر یا شاید از نوادگان “فریان” بود. فریان همان بزرگمردیست که به “زرتشت”، پیامبر ایران باستان؛ یاوری هایی داده و زرتشت در ” گاتهای جاودانه خویش از او نام برده و از خداوند خواهان برکت و بزرگی این شخص و بازماندگان او شده است. داستان چنین است که جادوگری به نام “اخت” به شهر “پرسش گزاران” آمده و کوشش میکند تا این شهر را نابود کند. اما از آنجا که این شهر (شاید بخاطر دعای زرتشت برای خاندان فریان تحت حمایت فر ایزدی و فرشتگان خداست، هیچ نیرویی توان نابودی آن را ندارد مگر نیروی نادانی و نبود دانش. اخت با این آگاهی وارد شهر شده و از داناترین جوان شهر که یوشت فرزند (یا نواده) فریان است، سی و سه پرسش را مطرح میکند. کافیست که یوشت تنها یکی از آن پرسشهای شگفت انگیز را نتواند پاسخ دهد تا فره از شهر دور شده و اخت با یاری سپاهیانش شهر را به نابودی بکشاند. این پرسشها گاه فلسفی، گاه زرتشتی، گاه از گروه اندرز و اخلاقی، گاه از اطلاعات عمومی، گاه از علوم فیزیک و ریاضی و گاه پرسشهایی بچه گانه است. با پیروزی یوشت بر اخت، یوشت جاودانه شده و در روایات بعدی ایرانیان از او به عنوان یکی از یاوران سوشیانت (منجی) در آخرالزمان نام برده می شود. این ماجرا هشتاد سال پس از مرگ زرتشت روی میدهد…

پژوهش‌ها/پژوهش‌های عمومی
کتاب
576afdaaa5a32.PNG

بررسي سرانجام جمشيد، پادشاه اساطيري در ماخذ گوناگون

محمود جعفری دهقی

جمشيد شخصيتي اسطوره‌اي است که به دليل ارتکاب به گناهي که ماهيت آن دقيقا مشخص نيست در بيشتر روايات ايراني، قدرت، پادشاهي، فره و جاودانگي خويش را از دست مي‌دهد، در جهان سرگردان و سرانجام بوسيله ضحاک ديو کشته مي‌شود. در منابع آمده است که فرمانروايي جم عموما دوراني به شمار مي‌رفته که در آن سعادتي مطلق عاري از آميختگي حکمفرما بوده است، اما اين شکوه و قدرت جاويد بر اثر ارتکاب به گناه ناگهان از بين مي‌رود و چهره درخشان جمشيد که به عنوان يکي از بهترين پادشاهان اساطيري قلمداد شده بود، تاريک مي‌گردد و دوران طلايي فرمانروايي اش به پايان مي‌رسد. روايات به جا مانده از سرانجام او و علت هبوطش تصويرهاي بسيار متفاوتي از او ارائه مي‌دهد. در يک روايت او و خاندانش يزدان پرست معرفي مي‌شوند و در روايت‌هاي ديگر پادشاهي کامجو و نافرمان؛ که گناه او دو گونه است: يکي خوردن و خوراندن گوشت و ديگري ادعاي خدايي و سرکشي از بندگي اورمزد. در اين مقاله سعي شده است تا گوشه‌هاي تاريک سرانجام اين پادشاه آرماني کهن بازسازي شود و روايت‌ها در منابع گوناگون با يکديگر مقايسه و بررسي شود و ريشه اين تفاوت‌ها به دست بيايد. همچنين اين مساله که آيا حقيقتا جمشيد مرتکب گناه شده است نيز به چالش کشيده شود و با کنار هم گذاشتن روايات منابع و نظرات گوناگون به بررسي آن پرداخته مي‌شود.

فرهنگ و تمدن/اسطوره و فرهنگ
مقاله