کتابخانه مجازی ادبیات

در چهارچوب دستور وابستگی، فعل مرکز ثقل جمله است، زیرا فعل است که تعیین می‌کند هر جمله با چه متمم‌هایی باید یا می‌تواند به کار برود، بنابراین بخش زیادی از اطلاعات نحوی جمله مربوط به فعل است که در مقابل هر فعل در واژگان زبان مندرج می‌باشد. یکی از مهم‌ترین مباحث دستور وابستگی این است که چه اقلامی را باید به عنوان فعل در واژگان زبان مدخل کرد. پرداختن به این مسئله در زبان فارسی، مخصوصاً در مورد فعل‌های مرکب اهمیت بسیاری دارد، زیرا فعل مرکب فارسی در زمره واحدهای واژگانی‌ای است که توصیف‌های متعدد و متفاوتی از آن وجود دارد.

فعل از عناصر اساسي ساخت جمله است و به همين دليل از دوران باستان تا کنون مورد توجه محققان بوده است. اين جزء در چارچوب نظريه‌هاي زبان‌شناسي جديد نيز از جنبه‌هاي مختلفي چون ـ معنا، نقش، و ساخت صرفي و نحوي مورد مطالعه و بررسي قرار گرفته است. یکی از نظریه‌های مهم درباره این عنصر، نظریه وابستگی است. نظریه وابستگی نسخه‌های مختلفی دارد، ولی نکته مشترک تمام آنها قلمداد نمودن فعل در مقام مهم‌ترین جزء جمله است.

بخش آغازین کتاب گفت و گویی است با "علی اشرف صادقی "درباره زندگی، تحصیلات و پرسش‌هایی درباره زبان شناسی .در بخش‌های بعدی مقالات تحقیقی درباره مسائل گوناگون زبان فارسی یا گویش‌ها و لهجه‌های ایرانی به طبع رسیده است .عناوین مقالات عبارت‌اند از" :نحو و واج شناسی/ محرم اسلامی"، "نقش‌های نحوی در زبان فارسی/ پیروز ایزدی"، "کسره اضافه از دیدگاه معنایی/ محمود بی جی خان"، "فعل‌های کمکی در زبان دری [فارسی افغانستان]/ باریس آستروفسکی/ ترجمه محسن شجاعی"، "ترکیب از دیدگاه نظریه نحوی ایکس تیره/ علاء‌الدین طباطبایی"، "مقایسه امتداد هجاها و مصوت‌ها در فارسی گفتاری، شعر رسمی و شعر عامیانه فارسی/ امید طبیب‌زاده"، "بررسی فرآیند تشدید در زبان فارسی/ عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا "و "دستگاه فعل در گویش دشتی با نگاهی به فارسی میانه، جدید و نو/ مهرداد نغزگوی کهن ."

این کتاب دربرگیرنده نوشتارهایی درباره زبان‌شناسی ایرانی است که به مناسبت انتشار یادنامه‌ای برای استاد دکتر علی‌اشرف صادقی منتشر شده است. در ابتدای کتاب گفتگویی مفصل با ایشان آورده شده که از مباحث مختلفی از زندگی و آثار علمی و زبان‌شناسی ایرانی سخن به میان آمده است. دیگر نوشتارهای کتاب به این ترتیب است: نحو و واج‌شناسی/ محرم اسلامی، نقش‌های نحوی در زبان فارسی: مطالعه‌ای در چارچوب نظریه نقش‌گرای مارتینه/ پیروز ایزدی، کسره اضافه از دیدگاه معنایی/ محمد بی‌جن‌خان، فعل‌های کمکی در زبان دری فارسی افغانستان/ باریس آستروفسکی؛ ترجمه محسن شجاعی، ترکیب از دیدگاه نظریه نحوی ایکس تیره/ علاءالدین طباطبایی، مقایسه امتداد هجاها و مصوت‌ها در فارسی گفتاری، شعر رسمی و شعر عامیانه فارسی/ امید طبیب‌زاده، بررسی فرآیند تشدید در زبان فارسی/ عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا، دستگاه فعل در گویش دشتی با نگاهی به فارسی میانه، جدید و نو/ مهرداد نغزگوی کهن.