کتابخانه مجازی ادبیات

ابوالحسن علی بن احمد معروف به ابن القضاعی، فقیه، محدث، مورخ، مفسر، جغرافیدان و واعظ شافعی مصری است که در کتاب "شهاب الاخبار فی الحکم و الامثال و الاداب الشرعیه" سخنان قصار پیامبر گرامی اسلام (ص) را گردآوری نموده است. کتاب حاضر ترجمه فارسی و گزیده ای از فصل الخطاب فی شرح الشهاب قضاعی است. ترجمه فارسی این کتاب توسط ابوعبدالله محمد قضاعی مغربی از خویشاوندان مولف و در قرن پنجم هجری صورت پذیرفته است. جمله ها در این ترجمه کوتاه و رسا هستند و واژه ها و اصطلاحات فارسی فراوانی در آن به کار رفته است. کتاب حاضر به کوشش محمد شیروانی و توسط انتشارات دانشگاه تهران در سال 1343 منتشر شده است.

مقالات و سخنرانی های هفتمین کنگره ایرانشناسی نیز که در شهریور 1355 ش برپا شد شامل مقالات و خطابه های فراوانی بود که کتاب حاضر که شامل سی خطابه است سومین جلد این سخنرانی ها را تشکیل می دهد. این خطابه ها در دو بخش سخنرانی های شعبه علوم و معارف اسلامی و شعبه تاریخ و جغرافیای اسلامی دسته بندی شده اند. سیری در زادالمسافرین، ابن رومی، آیات قرآنی در توجیه آراء فلسفی از نظر سهروردی، فلسفه سیاسی اسلام، تأثیر طریقت ها بر فرهنگ مناطق کردنشین، سه گونه تحریر و تدوین در منطق فارابی، سهم بزرگ دانشمندان فارس در فرهنگ اسلامی، وحید الاولیاء، شیخ عبدالقادر گیلانی، سیری در منازل السائرین شیخ انصاری، مرزهای منطقی جبر و اختیار در فرهنگ اسلامی، مجاز القرآن ابی عبیده در کتب بلاغی، مضامین مشترک در سخن عارفان، بیمه و تضمین از دیدگاه شیعه، تأثیر کلام اسلامی در شعر فارسی، برخی از مسائل مورد بحث مشترک در پیش و پس از اسلام، راغب اصفهانی، تشریح کتاب الحاوی زکریای رازی، آثار علمی محمدمهدی ابن ابی ذر نراقی و مراتب الموجودات خطابه های بخش اول را تشکیل می دهد و خطابه هایی درباره اظهارنظر سیاحان درباره خوی، ناصرالدین شاه و امور آذربایجان، ‌سنگ باران زا اردبیل، خاندان خجندیان، بردع طوس، روادیان – فرمانروایان آذربایجان، تلاش پیگیر ایرانیان در راه احیاء استقلال ملی، غوریان که بودند، قره کلیسا و چند فرمان تاریخی از شاهان قاجار است. این کتاب به همت محمدرسول دریاگشت در سال 1355 به زیور طبع آراسته شد.

پس از چندین دهه کم‌توجهی به ادبیات تطبیقی در ایران پس از فوت فاطمه سیاح(1342)، از اواسط دهه 1380 به بعد موج جدیدی در رویکرد به ادبیات تطبیقی در فضای دانشگاهی و علمی ایران به وجود آمد. برنامه‌ای آموزشی با گرایش ادبیات تطبیقی در گروه‌های زبان و ادبیات فارسی برخی از دانشگاه‌ها آغاز شد؛ چندین نشریه علمی جدید با عنوان کلی ادبیات تطبیقی انتشار یافت؛ انجمن ادبیات تطبیقی ایران به همت تنی چند از استادان و علاقه‌مندان این رشته راه‌اندازی شد؛ همایش‌های ادبیات تطبیقی متعددی که به همت استادانی مانند دکتر ایلمیرا دادور در دانشگاه تهران آغاز شده بود، با تلاش و پشتکار سایر دانشگاه‌های کشور، ادامه یافت.

این پژوهش نقد تقابل‌ها و تنش‌هایی است که در سفرنامه‌های زنان غربی به چشم می‌خورد. ژانر سفرنامه نویسی اغلب در حاشیه پژوهش‌های ادبی بوده و در این میان، سفرنامه‌های زنان به لبه‌های بیرونی این حاشیه زانده شده است؛ زیرا در جوامع مردسالار، ادبیات زنان از جایگاهی که ادبیات مردان از آن برخوردارند، بیشتر اوقات محروم بوده است. زنان غربی که در تقابل گفتمان استعمار و گفتمان زنانگی جایگاهی نااستوار و نامطمئن داشتند، تنش‌ها و تعملاتی را در متون خود به تصویر می‌کشند که اغلب در متون سفرنامه‌های مردان غربی به چشم نمی‌خورد. ردپای این تنش‌ها را می‌توان در تصویرهایی که سیاحان زن غربی از شرق ارائه می‌دهند دنبال کرد و نقش آنها را در شکل‌گیری هویت و جایگاه زنان انگلیسی در گیرودار تضاد بین گفتمان استعمار و گفتمان زنانگی در قرن نوزده بررسی کرد.