در ادبیات عرب، مقامات به نوشتههایی با نثر مسجوع و متصنع اطلاق میگردد که نویسنده در ضمن بیان داستانهایی که معمولا پیرامون کدیه و گدایی است، سعی دارد قدرت هنری و ادبی خود را نیز به نمایش بگذارد. سابقه نگارش اینگونه داستانها که دارای یک قهرمان و راوی خیالی است به بدیع الزمان همدانی (398-355 هـ. ق) بر میگردد و ادامه و پرورش آن، توسط ابوالقاسم حریری - که بر پیشکسوت خود، سبقت جست ـ صورت گرفت. البته نگارش مقامات به حریری ختم نشد بلکه وی باعث شد مقلدان زیادی به تقلید از او مقامه بنگارند و شارحان و حافظان کثیری اثر او را شرح و حفظ نمایند. در این مقاله به تعریف مقامه، سابقه و علت مقامهنگاری، معرفی حریری و اثر او پرداخته خواهد شد.
این کتاب نخستین تألیف در تحقیق در فن مقامهنگاری در فارسی است. فن مقامهنگاری نخستین بار در اواخر قرن چهارم در ادبیات عرب پیدا شد و از قرن ششم میان انواع نثر فارسی جای گرفت و در قرنهای بعد، محل نظر و مورد توجه ادبا و سخنسنجان فارسی واقع شد و بدینگونه فنی مخصوص و مشترک، میان دو زبان عربی و فارسی ایجاد و تکمیل گردید. مشهورترین مقامهنگاران دو دسته بودهاند؛ دسته اول کسانی که ایرانی محسوب میشوند مانند بدیع الزمان همدانی و دیگر قاضی حمیدالدین که یگانه مقامهنگار مشهور ایرانی است. اما دسته دوم نیز کسانی بودهاند که به تشویق شخصیتهای ایرانی به نگارش مقامات پرداختهاند؛ مانند حریری که مقامات خود را به پیشنهاد شرفالدین انوشیروان به رشته تحریر کشیده است. در این کتاب درباره مقامهنویسی و مقامهنویسان و اندازه و حدود سازگاری زبان فارسی با فن مقامهنگاری بحث شده است.
نویسنده در مورد علت تالیف کتاب می گوید: در این رساله نوعی از اشعار عربی را به نام موشحات مطالعه کرده و پای از دامنه مباحث کاملا فنی بیرون ننهاده ام، به علاوه تتبع اشعار مذکور تاکنون در کشور ایران سابقه نداشته و کلمه موشح نیز در نزد صاحب المعجم از حدود صنعتی از محسنات بدیعی تجاوز نکرده است....
موضوع کتاب پارسیان عربی نویس دو مقاله درباره عبدالحمید کاتب و بدیع الزمان همدانی است که توسط فیروز حریرچی تالیف شده و در سال 1345 منتشر شده است