کتابخانه مجازی ادبیات

در کتاب فرهنگ امثال القرآن ابتدا معانی لغوی و اصطلاحی مَثَل و نیز دیدگاه دانشمندان مسلمان و غیرمسلمان دربارٔ آن بیان شده است؛ سپس مثل‌های قرآن کریم با موضوعات مختلف و همراه با معادل‌های فارسی هر یک درج شده است. گفته شده است که بحث از امثال قرآن از جمله مباحثی است که از دیرباز موردتوجه بسیاری از علما و اندیشمندان قرار گرفته است. تمام تفاسیر شیعی و سنی به‌خاطر طبیعت بحث از تفسیر قرآن، هنگام رسیدن به آیات تمثیلی قرآن کریم، تأملی درخور و شایسته از خود نشان داده‌اند؛ نه‌تنها در تفاسیر بلکه در کتاب‌هایی که به‌طور مستقل در این‌باره به رشتهٔ تحریر درآمده است.

مثل‌ها و اصطلاحات هر زبان که با چند کلمه یا با یک جمله کوتاه خوش‌آهنگ منظور گوینده را بیان می‌نماید، از ارکان عمده ادبیات و پایه‌های اصلی فرهنگ آن زبان و می‌توان فت چکیده حکمت و فلسفه هر جامعه در ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات آن نهفته و معرف روحیه و طرز اندیشه مردم آن جامعه است. امثال فارسی را می‌توان آینه‌ای از حکمت علمی ایرانیان دانست؛ بنابراین اهمیت شناسایی و دسترسی به امثال و اصطلاحات فارسی روشن و مسلم بوده و ضرورت قراردادن آن سرمایه ملی در اختیار فارسی‌زبانان احتیاج به دلیل و برهان ندارد. بنابراین در این کتاب بیست هزار مثل، حکمت و اصطلاح ادبی گردآوری شده است. کوشیده شده به ساده‌ترین رویه و با متداول‌ترین واژه‌ها نوشته شود.

کتاب هزار و یک حکایت یکی از تالیفات مرحوم خلیل خان ثقفی است. ایشان در پاریس به مطالعه کتب مختلفی از آثار نویسندگان عربی، مراکشی، الجزایری، فرانسوی، ژاپنی، چینی، انگلیسی، آلمانی که حکایات را نوشته بودند نمود و مصمم گردید که با اطلاعات شخصی حکایات مختلفی را بهم درآمیزد و اندک اندک آنرا تا پانصد حکایت درآورد ولی با فرصتی که در مدت یک سال بدست آورد و شور و ذوقی که پیوسته در تدوین کتاب از خود ابراز می نمود کم کم حکایات گردآورده او از یک هزار تجاوز نمود و نام آنرا هزار و یک حکایت نهاد و پس از بازگشت به میهن حک و اصلاح مختصری نمود و نام آنرا هزار و یک حکایت نهاد و منتشر نمود...

از نخستین آثار نظم و نثر فارسی تا زمان حاضر، رسم و روش بسیاری از شاعران و نویسندگان و دانشمندان این بوده است که در صدر دیوان و در مقدمه کتاب منثور یا اثر علمی خویش شکر و سپاس ایزد متعال را به جای آورده و سخنانی پرورده و شیوا در حمد و تسبیح خدا به رشته نظم یا در سلک عبارت کشیده‌اند. سپس به ستایش پیامبر اکرم پرداخته و با همان کلام متین و مزین به صنایع لفظی، بر بنیان قرآن و مضمون احادیث، در شأن و منزلت و مقام پیامبر داد سخن داده‌اند. این کتاب شامل تحمیدیه‌های قرن هشتم تا پایان قرن دهم در متون نظم و نثر فارسی است.