اگر چه اولين بار واژه «يوتوپيا» را تامس مور، نويسنده و فيلسوف انگليسي ساخته است، بشر از ديرباز در برابر ناكاميها، بيدادگريها و ناهمواريهاي زندگي سعي كرده است طرح شهري آرماني را تصوير كند. انگيزه بشر از طرح اين شهر خيالي اين بوده است كه از دردها و رنجهاي خود بكاهد و معايب و محاسن جوامع را بازگو کند. در كانون بشري، شاعران، فيلسوفان و نويسندگان زيادي چون افلاطون، ارسطو، فارابي، نظامي و ... با طرح اين موضوع به ويژگيها و چگونگي شكلگيري آن پرداختهاند. در ايران باستان نيز جلوههايي از شهرياران آرماني مانند جمشيد، فريدون، کيخسرو و سياوش و آرمان شهرهايي مانند گنگ دژ و سياوشگرد ديده ميشود که در شاهنامه فردوسي منعکس است. در اين مقاله به نمونههايي از اين جلوهها به ويژه در داستان سياوش اشاره شده است.
ویژگی اصلی این پژوهش، کنکاش باستانشناسانه و روانشناسانه دربارهی شخصیتها و فضای اجتماعی و سیاسی داستانهای "شاهنامه" است. به باور نگارنده: "شاهنامه دارای دو بخش است که به طور کامل با هم تفاوت دارند. ویژگیهای ساختی، زبان شناسی، جهانبینی و مانند اینها در هر دو بخش چنان ناهماهنگ و ناهمخوانند که میتوان گفت دارای دو اندیشه، دو استعداد، و دو پسند جداگانه و نایکدستاند. برای نمونه در یک بخش سستی و ناپایداری جهان، بنیان جهانبینی است و در بخش دیگر آزپرستی و زیادهخواهی اساس جهانبینی است و در بخش دیگر آزپرستی و زیادهخواهی اساس جهانبینی نویسنده را میسازد؛ ..... بر این اساس میتوان شاهنامه را بر دو بخش جداگانه بخشبندی کرد بخش نخست از آغاز شاهنامه تا پایان شاهنشاهی (= امپراتوری) کیخسرو به همراه داستان رستم و اسفندیار است که شاهنامهی اصلی نامیده میشود و بخش دوم از آغاز پادشاهی لهراسب تا پایان شاهنامه (بدون داستان رستم و اسفندیار) است که آن را شاهنامه افزوده نام نهادهایم. شاهنامهی افزوده نوشتهی فردوسی است؛ اما شاهنامهی اصلی نویسندهی دیگری دارد که باید برای یافتن نامش در تاریخ و تاریخ ادبیات کاوش کرد. کتابی که پیش رو دارید کوشیده تا این نظر را که کل شاهنامه نوشتهی یک تن نیست به اثبات برساند".
سابقه فرهنگی ایران و فکر و اندیشه ایرانی نشان میدهد که در طول تاریخ از تأثیرگذاری و گسترش فراوانی برخوردار بوده است؛ به طوری که برخی معتقدند افلاطون به عنوان پدر فلسفۀ غرب از فکر ایران تأثیر گرفته و اندیشههای این فیلسوف بیتوجه به بنمایههای فکر ایرانی نبوده است. در این کتاب بحث بر سر این است که «شهر زیبای افلاطون و شاهی آرمانی در ایران باستان» ایران چه تأثیری بر افلاطون داشته است. تأثیر زرتشت را همیشه گفتهاند؛ اما نویسنده در این کتاب به شکل قطعی اشاره کرده که افلاطون تحت تأثیر نظریه سیاسی در ایران باستان بوده است. نویسنده کوشیده برخی از جنبههای اساسی فلسفه سیاسی و اجتماعی افلاطون را با پارهای از آراء و آرمانهایی که مردم ایران درباره نظام جامعه و مقام شاهی داشتند تطبیق کند؛ همانندیهای آنها را باز نماید و ارتباط آراء حکیم یونانی را با افکار و معتقدات ایرانیان روشن گرداند.
روشن است، هر گونه تغییر و دگرگونی که در جامعه ای ایجاد شود از نظر علم زبان شناسی در زبان مردم آن جامعه اثر می گذارد، این اثر به صورت تغییر واژه ها و اصطلاحات، از بین رفتن واژه ها و اصطلاحات، جایگرین شدن واژه ها و اصطلاحات دیگر، تغییر معنی برخی از اصطلاحات و واژه ها و اصطلاحات و واژه ها ظاهر می شود. پیدایی این تغییرات و تحولات، در دیگر زبان ها نیز مشهود می گردد. تحولات ایران نیز نه تنها موجب تغییراتی در زبان فارسی گردیده، بلکه در دیگر کشورها و زبان مردم آنها به ویژه کشورهای عربی و اروپایی که با این تحولات درگیرند اثر نموده است، در نتیجه نه تنها واژه ها و اصطلاحات جدیدی در زبان فارسی ایجاد بلکه زباندانان عربی و انگلیسی نیز با توجه به این تحول اجتماعی ناگریز شده اند. واژه ها و اصطلاحات نویی را به کار برند. مقصود از نشر این فرهنگ مطبوعاتی در جریان قرار گرفتن تعدادی از دوست داران فراگیری واژه ها و اصطلاحات مطبوعاتی است که نمایانگر تحولات سیاسی و اجتماعی ایران می باشد.
این کتاب حاوی مباحثی است درباره روش تحقیق، تهیه مقالات تحقیقی، شناخت منابع و ماخذ و نحوه استفاده از آنها در رشتههای ادبیات و علوم انسانی .از جمله سرفصلهای کتاب عبارتاند از :ابزار کار محقق، بررسی متن، منابع تحقیق در ادب فارسی و عربی، یادداشتبرداری و تنظیم مطالب، استفاده از مراجع، شرح متون مشکل، اشارهای به انواع خط، انواع شعر، و سخنی کوتاه پیرامون ادب قبل از اسلام و بعد از اسلام.