کتابخانه مجازی ادبیات

در این مقاله برآنیم تا ضمن تبیین فرایند ترجمه به مثابه کنشی زبانی ـ فرهنگی، پیامدهای حاصل از تأثیرات پنهان ترجمه از زبان انگلیسی را بر مقوله وجهیت زبان فارسی مورد بررسی قرار دهیم و در قالب یک مطالعه اولیه آن دسته از صورت‌های دستوری و نقش‌های گفتمانی افعال وجهی را که در اثر ترجمه تغییر پیدا کرده‌اند شناسایی کنیم. برای انجام این کار، داده‌ها از گونه مکتوب روانشناسی تعلیم و تربیت انتخاب گردیدند و سپس در قالب دو گروه متون ترجمه‌شده و تألیفی در دو مقطع زمانی متفاوت به لحاظ مدت و میزان تماس زبانی دو زبان فارسی و انگلیسی، طبقه‌بندی شدند. در نهایت پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها میزان قوت و ضعف صافی فرهنگی زبان فارسی و همگرایی یا واگرایی افعال وجهی بررسی و ارزیابی شدند.

شعر آمیزه‌ای از اندیشه و صور خیال است. اندیشه‌های شاعر، زبان اوست که در قالب شعر بیان شده است و به ذهن مخاطب متبادر می‌شود. جهان‌بینی شاعر و کیفیت تبیین امور، در ساخت جمله‌های او تأثیر می‌گذارد. در نتیجه هر کدام از سبک‌ها و ژانرهای ادبی، الگوهای دستوری مشخصی را برمی‌گزینند. این الگوهای دستوری در واقع بیان‌کننده نوع دیدگاه و ذهنیت حاکم بر آن سبک و یا موضوع ادبی هستند. عوامل دستوری که تفاوت‌های دیدگاه و نگرش مؤلف را نسبت به موضوع یا مؤلفه‌ای در متن نشان می‌دهد، بسیارند اما در این مقاله به دو عامل وجهیت و متغیرهای زمان در مثنوی ویس و رامین اشاره می‌شود. هدف این پژوهش، روشن ساختن دیدگاه و نگرش فخرالدین اسعد گرگانی در به کارگیری فعل ها، قیدها، صفت‌ها و نیز چینش واژگان و انعکاس صدای وی در نحو جمله هاست. نتایج حاصل از تحلیل‌های انجام شده بیانگر این است که نگرش شاعر تابعی است از غلبه رویداد محوری، و استفاده وی از قیدهای زمان حال، بیانگر واقع‌گرایی و اطمینان او درباره موضوع داستان است. صفات و خصوصیات فخرالدین، رویکردی مطلق گرا و برابر دارد و از طریق ارجاع کلام به «لحظه سخن گفتن» و کاربرد زمان مضارع و قیدهای تأکید و ایجاب، باور قطعی و مسلم شاعر نسبت به موضوع عشق و پیامدهای آن نشان داده می‌شود.

برخي مطالعات انجام شده درباره محمول‌هاي مرکب بيانگر آن است که افعال سبک از نظر معنايي، رنگ باخته‌اند و فاقد توان معنايي کافي براي عهده‌دارشدن نقش محمول مستقل هستند .(Jespersen, 1965; Cattell, 1984; Grimshaw & Mester, 1988) در اين نوشته، ضمن پذيرش ناقص‌بودن محتواي معنايي افعال سبک، به اين موضوع مي‌پردازيم که چنين ادعايي موجب ناديده گرفتن رابطه معنايي فعل سبک و فعل اصلي متناظر با آن شده است. ادعاي مقاله اين است که افعال سبک به صورت کاملا نظام‌مند در حفظ ويژگي‌هاي طرح واره نيروي محرکه، با فعل اصلي متناظر مرتبط هستند؛ اما حوزه مفهومي که در آن ساخت نيروي محرکه اعمال مي‌شود، از حوزه فيزيکي به حوزه انتزاعي روان شناختي منتقل مي‌شود. در واقع، عقيده بر اين است که با اينکه افعال سبک داراي معاني کاملا قابل پيش‌بيني نيستند، سهم معنايي آنها نظام‌مند و تا حدي شفاف است. مطالعه حاضر با تمرکز بر دو فعل سبک «کردن» و «داشتن» سعي دارد در حد امکان اين نظام مندي را آشکار کند.

در این مقاله برآنیم تا ضمن تبیین فرایند ترجمه به مثابه کنشی زبانی ـ فرهنگی، پیامدهای حاصل از تأثیرات پنهان ترجمه از زبان انگلیسی را بر مقوله وجهیت زبان فارسی مورد بررسی قرار دهیم و در قالب یک مطالعه اولیه آن دسته از صورت‌های دستوری و نقش‌های گفتمانی افعال وجهی را که در اثر ترجمه تغییر پیدا کرده‌اند شناسایی کنیم. برای انجام این کار، داده‌ها از گونه مکتوب روانشناسی تعلیم و تربیت انتخاب گردیدند و سپس در قالب دو گروه متون ترجمه‌شده و تألیفی در دو مقطع زمانی متفاوت به لحاظ مدت و میزان تماس زبانی دو زبان فارسی و انگلیسی، طبقه‌بندی شدند. در نهایت پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها میزان قوت و ضعف صافی فرهنگی زبان فارسی و همگرایی یا واگرایی افعال وجهی بررسی و ارزیابی شدند.