ادبیات عامیانه ایران، علاوه بر ابعاد ادبی و هنری، منبعی عظیم و سرشار از اطلاعات دست اول مردم‌‌شناختی است و خوانندگان و پژوهشگران را با جنبه‌های گوناگون زندگی زمانه خلق اثر، چون باورها، خرافات، ارز‌ش‌ها و ضد ارزش‌ها، طبقات گوناگون جامعه، مشاغل، نظام اداری و اجتماعی، اصول اخلاقی، و... آشنا می‌کند. اسکندرنامه‌های منثور نیز از این دسته آثارند. در ایران اسکندرنامه‌های فراوانی به نثر و نظم، از اواخر سده چهارم قمری تا عهد صفوی پدید آمده‌است. این مقاله مستخرج از طرح پژوهشی نویسندگان با عنوان «مطالعه در افسانه‌های پهلوانی» است که در مرکز تحقیقات دانشگاه تربیت مدرس در حال اجراست و به معرفی اجمالی کتاب اسکندر و عیاران نوشته مولانا منوچهرخان حکیم (مربوط به عهد صفوی) می‌پردازد و به‌تفصیل، اطلاعات مردم‌‌شناختی آن را دسته‌بندی و تحلیل می‌کند.

منابع مشابه بیشتر ...

65edb64703518.jpg

یک حرف از هزاران - جلد دوم

حسن حبیبی

در نوشتار حاضر نخست ابزار و لوازم توليد و توسعه علمي معرفي مي‌شود، سپس شيوه‌هاي گفت و گو و ويژگي‌هاي آن تشريح مي‌گردد .کتاب با مقاله‌ها و خطابه‌هاي مولف که با موضوعات متفاوت نگاشته شده به پايان مي‌رسد .عناوين برخي از مقالات و خطابه‌ها بدين قرار است .از آن جمله عبارت‌اند از" :نبرد با گرسنگي در جستجوي امنيت غذايي"، "انقلاب اسلامي و پژوهش‌هاي جامعه شناختي درباره آن"، "بانک توسعه اسلامي موقعيت و وظايف آن"، "چگونه شهر آدمي را دگرگونه مي‌سازد"، "ساخت و ساز مسايل اجتماعي و اجرايي آن"، "معماري و هويت شهري"، "سير و سياحت و سفر "و "شوراهاي شهر و روستا، برنامه‌ها و دل مشغولي‌ها ." همانند دفتر یا جلد اول "یک حرف از هزاران" تحلیل های عنوان شده در این جلد نیز با مباحث جامعه شناسی به ویژه جامعه شناسی آثار تمدنی و فرهنگی نسبتی دارند...

654f918ec587c.jpg

ایل پاپی: کوچ نشینان غرب ایران

اس. ج. فیلبرگ

نویسنده در سال ۱۳۱۴ در لرستان اقامت داشته و بررسی‌هایی درباره زندگی ایل «پاپی» به عمل آورده که زیربنای این کتاب را فراهم می‌کند. در همین سفر اشیایی را نیز گردآوری نموده که معرف بخشی از فرهنگ لرها است. وی در این کتاب از جغرافیای طبیعی منطقه، زندگی اقتصادی و فرهنگ مادی، و فرهنگ اجتماعی و معنوی این ایل سخن گفته است.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

65e488b53602d.jpg

سریر سخن: مجموعه مقالات دومین همایش پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی

این مجموعه دربرگیرنده‌ی 65 مقاله‌ی دومین همایش پژوهش‌های ادبی است. این همایش در سال 1381 به همت مرکز تحقیقات زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس و با همکاری انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی و دانشگاه الزهرا برگزار گردید. مقالات عرضه شده در این مجموعه "زبان و ادبیات ایران باستان"، "ادبیات فارسی کلاسیک"، "ادبیات معاصر"، "زیباشناسی و بلاغت"، "نقد ادبی و ادبیات تطبیقی"، "زبان و ادبیات فارسی در خارج از مرزها"، "مطالعات زبان‌شناسی".

کلیات/مجموعه مقالات
کتاب
580458b8a58c4.PNG

تغییر ساختارهای لغت‌سازی و اصطلاح‌یابی از قرن چهارم تا هفتم با تکیه بر شاهنامه (دفتر سوم) و بوستان

ندا حیدرپور

واژه‌سازی نیاز همیشگی زبان‌هاست و این نیاز با پیشرفت روزافزون علوم و فنون، بیشتر احساس می‌شود؛ زیرا به ازای یافته‌ها و مفاهیم نو باید لغات جدیدی خلق کرد و یا بار معنایی جدیدی به لغات افزود. یکی از امکانات زبان فارسی برای واژه‌سازی استفاده از ترکیب و اشتقاق بر اساس الگوهای مشخص صرفی است. از منابع مورد اعتماد برای استخراج الگوهای لغت‌سازی، متون زبان فارسی است؛ متونی که زاده اندیشه و ذوق بزرگانی چون فردوسی، نظامی، مولانا، سعدی و دیگران است. جایگاه فردوسی و سعدی در زبان و ادب فارسی بر کسی پوشیده نیست. دو شاعر زباندان بزرگ که فاصله ایشان با هم سه قرن است و در این مقاله، ساختارهای ترکیبی مشترک شاهنامه و بوستان را با چند مثال ذکر کرده‌ایم و سپس از معدودی از تفاوت‌ها نیز سخن گفته‌ایم. در مورد اشتقاق به دلیل محدودیت، تنها به بیان نکات حاصل از مقایسه این مقوله در دو متن پرداخته‌ایم. سپس از تفاوت‌های معنایی و جایگزینی کلمات سخن گفته‌ایم و در پایان، فراوانی بخشی از ساختارها را با نمودار نشان داده‌ایم.

مشاهیر ادبیات فارسی/فردوسی/پژوهش درباره فردوسی مشاهیر ادبیات فارسی/سعدی/پژوهش درباره سعدی
مقاله