کتابخانه مجازی ادبیات

ابوطالب كلیم همدانی از شاعران قرن یازدهم هجری و یكی از بزرگ‌ترین شعرای مشهور زمان خود بود. در حدود سال ۹۹۰ هجری در همدان زاده شد؛ اما چون مدتی در كاشان اقامت داشت، كاشانی هم خوانده شده ‌است. تذکره‌نویسان و محققان عموماً یا او را همدانی خوانده‌اند یا از مولد و موطن او نامی نبرده‌اند. وی علاوه بر کاشان، زمانی را در شیراز به سر آورد و در همان‌جا با مقدّمات علوم آشنایی پیدا کرد. در عهد جهانگیر به هند رفت و بعدها نزد شاه‌جهان، عنوان ملک‌الشعرایی یافت و وی و روح‌الامین را ستایش می‌کرد. وی شاهنوازخان شیرازی، میرجمله شیرازی و ظفرخان احسن را نیز مدح می‌کرده ‌است. اما از سوی شاه‌جهان مأمور شد که فتوحات شاه‌جهانی را به نظم آورد که در آن وقایع زمان این شاه را در قالب مثنوی به تصویر کشیده‌است. شهرت کلیم همدانی بیشتر به خاطر غزلیات اوست. ابداع معانی و خیال‌های رنگین به غزل کلیم لطف ویژه‌ای بخشیده‌است.

درباره آداب نامه‌نویسی پادشاهان صفوی منبعی بسیار مهم در دست است و آن بیاضی معتبر مشتمل بر منشئات دوره صفویه است، اکه اکنون در کتابخانه مجلس شورای اسلامی محفوظ است و سال‌ها پیش به صورت نسخه‌برگردان در فرهنگ ایران زمین چاپ شده است. در این بیاض245 نامه از پادشاهان صفوی، شامل مکتوبات، ملفوظات، مناشیر و احکام به سلاطین هندوستان و روم (عثمانی)، خانات ترکستان، ریم‌پاپا و پادشاهان کشورهای اروپایی به طور مفصل یا مجمل ثبت شده است و برای 163 سند معرفی و توصیف ظاهری متضمن نوع و اندازه کاغذ و نوشته‌ها، آرایه‌ها، اسلوب کتابت، جای مهر، نوع تاکردن سند، نوع لفافه، محفظه، شکل لاک‌گیری و طریقه فرستادن نامه به دوردست وجود دارد. در این فهرست گونه ابتدا فهرست کامل مندرجات این بیاض آورده شده، سپس متن مشخصات صوری تعدادی از نامه‌ها که در این بیاض آمده به صورت تقطیع مطالب و شماره‌گذاری، به نحوی که هر شماره‌گویای یکی از کیفیات و مشخصات ظاهری نامه باشد، ارائه گردیده است. همچنین فهرستی از 176 نامه تاریخ‌دار مندرج در این بیاض تنظیم شده که سال‌های 997 تا 1130 ق را در بر می‌گیرد. در پایان نیز فهرستی از اصطلاحات، اشخاص، گروه‌ها، القاب، مناصب، جای‌ها و مکان‌های دیوانی، سجع مهرها و غیره به کار رفته در ثبت مشخصات نامه در این بیاض ارائه شده است.

جوامع الحكايات و لوامع الروايات، اثر سدیدالدین محمود عوفی، بزرگ‌ترین اثر قرن هفتم هجری ایران است که مشتمل بر معارف اسلامی و فرهنگ ایرانی و سندی از تاریخ تمدن و ادبیات و علوم انسانی است. این کتاب توسط امیربانو مصفا (کریمی) و مظاهر مصفا تصحیح و به نام متن انتقادی جوامع الحكايات و لوامع الروايات منتشر شده است. نکته‌های اخلاقی، اجتماعی، دینی، تاریخی در این کتاب فراوان است. عوفی در داستان‌های این کتاب از رفتار اجتماعی و تعدی و تجاوز پادشاهان و امیران و حاکمان و بعضی از مدعیان شریعت و طریقت انتقاد کرده است. این کتاب یکی از متن‌های معتبر فارسی است و یک دوره تاریخ از آغاز آفرینش تا پایان دوره‌ خلفای عباسی را در بر می‌گیرد. مؤلف، این مجموعه را طى پنج سال تهیه و تنظیم کرده است و مشتمل است بر چهار قسم و هر قسم شامل بیست‌وپنج باب که روی هم صد باب و دو هزار و صد و سیزده حکایت را در بر دارد. تمام مطالب کتاب از قرب نود و سه مأخذ نام‌برده‌شده و محتملا از بسیارى مآخذ ذکرنشده، جمع‏‌آورى شده است‏. جلد اول از پانزده باب، جلد دوم از ده باب (از باب شانزده تا باب بیست‌وپنج)، قسمت اول جلد سوم از یازده باب و قسمت دوم جلد سوم از چهارده باب (از باب دوازده تا باب بیست‌وپنج) تشکیل شده است. دسته قابل ملاحظه‏‌اى از منابع مختلف که به این اثر ارزش تاریخى‏ می‌‏دهند و امروز خیلى کمیابند و یا به‌کلى از بین رفته‏‌اند عبارتند از: تاریخ خلفاى بنى العباس الصولى. تفسیر محمد بن کلبى و أديان العرب پسر او، تاریخ بغداد کاتبى بغدادى، تاریخ ولات خراسان السلامى، تاریخ تاجى ابراهیم الصابى، کتاب الشباب و الشيب المرزبانى و تاریخ ملوك العجم ابن المقفع

کتاب پیوند شاه و مردم در مورد تاریخ ایران از عصر پیشدادیان تا دوران پهلوی را شامل می شود. این کتاب تالیف ناصرالدین شاه حسینی و به مناسبت دهمین سال انقلاب سفید در سال 1351منتشر شده است.