کتابخانه مجازی ادبیات

کتاب حاضر، در دو بخش با عنوان های: 1. جامعه شناسی هنر و ادبیات 2. مثلث هنر (فردوسی – نیما – شهریار) دو وظیفه مهم را پیش روی خود دارد: نخست – مطالعه اجمالی "جامعه شناسی ادبیات" به عنوان دانشی نوبنیاد و جوان که گذشته از ارزش و اعتبار علمی و ادبی، نقشی بس مهم در قلمرو روشنگری و تسریع تکامل تاریخی، فکری و فرهنگی، به سهم خود ایفا می کند؛ دوم – نظری سریع از زاویه جامعه شناسی هنر، در بخشی از شعر سنتی و نو، و درست تر، نگاهی به هنر و خلاقیت فردوسی، نیما و شهریار. مسلما کتاب حاضر نظری و گذری است پرشتاب به قلمرو هنر و ادب از سویی و جامعه شناسی از سوی دیگر، که هریک از این دو زمینه خود به تنهایی دریایی گسترده و ژرف است؛ از اینرو گفتنی است که کتاب حاضر با اینکه بر شناخت بستگی های متقابل هنر و اجتماع بویژه در بخش نخست تاکید می ورزد، اگر بسیار خوشبین باشیم قطره ای است از دریا و تشنگان دانش و هنر و دوستداران فرهنگ و ادب را به هیچوجه سیراب نمی نماید، ولی اگر بتواند بر تشنگی آنان بیفزاید و روشنگر جهتی نو در زمینه بررسی و شناخت شعر و ادب باشد مولف عالی ترین پاداش خود را دریافت کرده است

نویسنده در جلد دوم از کتاب خود درباره مروری بر تاریخ ادب و ادبیات امروز ایران به سراغ نظم و شعر رفته است. در ابتدای کتاب مباحثی درباره سبک‌های شعر و نظم فارسی، دوره بازگشت ادبی، دو جریان شعر معاصر ایران، موضوع شعر سنت‌گرای معاصر و نوگرای امروز و قالب‌های آنها، نمونه‌هایی از شعر جدید ایران را در قالب‌های قصیده، مثنوی، قطعه، غزل، مسمط ـ ترکیب، چارپاره، شعر نیمایی و آزاد و سپید آورده است.

محمد اقبال لاهوری (1256 ـ 1317 ش) شاعر فیلسوف و متفکر اهل شبه قاره است که اشعار زیادی به زبان فارسی سروده است. این کتاب در واقع پایان‌نامه دکتری اقبال لاهوری است. خواننده در این کتاب کوتاه که به زبان نو رایج در محافل باخترزمین و در نتیجه روان‌تر و قابل درک‌تر نوشته شده است، به صورت اجمالی با فلسفه ایران و آراء و اندیشه‌های برخی از فیلسوفان ایرانی آشنا می‌شود. همچنین در این کتاب مشخص می‌شود بسیاری از اندیشه‌های فیلسوفان عصر جدید در اروپا نظیر دیوید هیوم، جرج برکلی، دکارت و .... سال‌ها پیش به گونه‌ای در لابلای نوشته‌جات و مجادلات فلسفی فیلسوفان ایرانی و عرب یافت می‌شوند.

به اقتضای منطق نادرست استانیک که نماینده تفکر سطحی انسان عتیق است، هنوز بیشتر مردم، حتی بسیاری از آنان که دم از علم می‌زنند، کائنات را ثابت و تغییرناپذیر می‌پندارند و باور دارند که امور و اشیاء همچنانکه در طی قرون بنام معینی خوانده شده‌اند از لحاظ ماهیت و مفهوم نیز ثابت و یکسان مانده‌اند. از این زمره‌اند آنها که هنوز هم میخواهند مانند ارسطو یا «تعریف، ثابتی هر یک از مظاهر زندگانی را معلوم و مشخص کنند و در چارچوب یا قالب سخت قرار دهند. اینان غافلند که همه نمودهای هستی در جریان تغییر و دگرگونی است.