این کتاب دربردارنده 14 رساله کوتاه است که دوازده رساله از شاه نعمتالله ولی و یک رساله از محمود اشنوی و رساله پایانی از مصحح کتاب ذوالریاستین است. فهرست رسالات به ترتیب عبارتند از: رساله سلوک، رساله نوریه، محبتنامه، رساله معارف، نصیحتنامه، نصیحت سید خلیلالله ولد، تحقیق المراتب الهیة، رساله خلوت، رساله النکات، رساله النکات ایضا، رساله معروفه به «بیان خودش»، غایة الامکان تألیف محمود اشنوی، تاجنامه، جبر و تفویض تألیف ذوالریاستین.
عظیمترین شاهکار تاریخی که در عصر مغول به رشته تألیف درآمده و بزرگترین آثار ادبیات ایران کتاب «جامع التواریخ» تألیف خواجه رشیدالدین فضلالله است که شامل خصوصیات زندگانی و احوال مغول و عصر تسلط اینان است. این کتاب به امر غازانخان و اولجایتو در تحت سرپرستی وزیر معروف همدانی در سال 710 هـ.ق فراهم آمده و شامل سه مجلد است: جلد اول در تاریخ مغول، جلد دوم در تاریخ عمومی و عالم بنام اولجایتو، جلد سوم در جغرافیا. جلد سوم گویا از بین رفته یا تألیف نشده است.
«لُغَتِ فُرس» یا فرهنگ اسدی نام واژهنامه مهم و قدیمی است که اسدی طوسی شاعر سرشناس سده پنجم هجری آن را تألیف کردهاست. اسدی در این کتاب برای شرح غالب لغات، شاهد یا شواهدی از شاعران میآورد. ترتیب واژههای این واژهنامه بر پایه حرف آخر آنها است. اسدی همانگونه که خود گفته، این کتاب را برای آن نوشت تا شاعران و نویسندگان پارسیزبان سرزمینهای غربی ایران که با برخی از واژههای بهکاررفته در خراسان و فرارود آشنایی نداشتند بتوانند مشکلات لغوی خود را به یاری این کتاب رفع کنند. این کتاب کهنترین لغتنامه فارسی است که در قرن پنجم قمری تألیف گردیده است. آنچه درباره این کتاب قابل توجه است، این است که دستهبندی لغات در این کتاب به شیوهای است که نشان میدهد هدف از تألیف آن راهنمایی شاعران بوده تا اگر در قافیه شعر محتاج کلمهای شدند و معنی آن را ندانستند، در این کتاب بیابند و استفاده نمایند.
قطب الموحدین و سیدالکاملین نورالدین شاه نعمت الله ولی از اقطاب بزرگوار و عرفای مشهور قرن هشتم و نهم هجری است که چراغ تصوف اسلامی را در عصر خویش فروغ تازهای بخشید و به نیکوترین وجه روشن نگاه داشت و همه پیروان طریقت را تحت الشعاع مکتب خوبش قرار داد. او را میتوان از شعرای طراز اول و مشهور عصر خویش به شمار آورد. اشعار او همه دارای مضامین عرفانی است و بیان حال کسی است که عمری به غم عشق نشانده شده و از سر ذوق چون دلباختهای شیفته در پیشگاه معبود به نیایش پرداخته است. شاه نعمت الله اغلب به سرودن غزل اهتمام داشت و اشعار دیگرش از قبیل قصائد، مثنوی و رباعیات در مقام مقایسه با غزلیات بسیار ناچیز است. این کتاب دربرگیرنده کلیات اشعار او بدین ترتیب است: غزلها، ترجیعات، قصائد و ملحقات، سؤال و جواب، مثنویها، رساله منظومه ایمانیه، رساله فقریه، گنج العارفین، غزلهای ناتمام، قطعات، رباعیات، دوبیتیها و مفردات.
یکی از ویژگیهای بارز شاه نعمتالله ولی، شخصیت ادبی ـ عرفانی اوست و همچنین او یکی از پرکارترین نویسندگان و ادبای عصر خویش محسوب میگردد. مضامین اشعار او تعلیمی ـ صوفیانه و غالباً خشک و مدرسهای با لحن خاص اوست که معمولا عاری از تصویرها و خیالات لطیف و زیبای شاعرانه است؛ با زبانی ساده و گاه متکی بر الفاظ کوچه و بازار، به طوری که در دیوان او ابیات زیادی را میتوان یافت که غیرفصیح، نامتناسب و از دیدگاه هنر شعری کمارزشند. رباعیات او نسبتاً اندک است؛ تعداد 316 رباعی از مجموع رباعیات دیوان و رباعیات پراکنده منثورات او، در برابر آثار دیگرش چندان زیاد نیست. از میان بیش از 130 رساله و کتاب شاه نعمتالله، رباعیات پراکنده تنها در 37 رساله موجود بوده که در این کتاب تصحیح و گردآوری شدهاند.