نویسنده در مقدمه مینویسد: این درویش از ایام خردسالی نمکپرورده صوفیه قادریه است و هرچه یافته از توجهات درویشان باصفا یافته است و محبت ایشان را مایه سعادت دارین انگاشته و اکثر اوقات تذکیر حالات ایشان ورد زبان داشته بود.... از راه شوق خواستم که آنچه احوال مشایخ طریق و مقامات حضرت حاجی نوشه صاحب از زبان کرامت عنوان حضرت میان نور محمد جیو و مرحوم و مغفور و دیگر یاران نامدار ـ که بلاواسطه از ملازمت حضرت شاه بهرهیاب شدهاند ـ و صاحبزادگان والاتبار شنیدهام در قید تحریر آورم.... به تقاضای مافوق در سنه یکهزار و هفت هجری به عهد سلطنت شاه اورنگ عالمگیر که از وصال حضرت شاه 43 سال گذشته بودند، این مسوده را به عبارت سهل و ساده در قید کتابت آوردم.
عظیمترین شاهکار تاریخی که در عصر مغول به رشته تألیف درآمده و بزرگترین آثار ادبیات ایران کتاب «جامع التواریخ» تألیف خواجه رشیدالدین فضلالله است که شامل خصوصیات زندگانی و احوال مغول و عصر تسلط اینان است. این کتاب به امر غازانخان و اولجایتو در تحت سرپرستی وزیر معروف همدانی در سال 710 هـ.ق فراهم آمده و شامل سه مجلد است: جلد اول در تاریخ مغول، جلد دوم در تاریخ عمومی و عالم بنام اولجایتو، جلد سوم در جغرافیا. جلد سوم گویا از بین رفته یا تألیف نشده است.
«لُغَتِ فُرس» یا فرهنگ اسدی نام واژهنامه مهم و قدیمی است که اسدی طوسی شاعر سرشناس سده پنجم هجری آن را تألیف کردهاست. اسدی در این کتاب برای شرح غالب لغات، شاهد یا شواهدی از شاعران میآورد. ترتیب واژههای این واژهنامه بر پایه حرف آخر آنها است. اسدی همانگونه که خود گفته، این کتاب را برای آن نوشت تا شاعران و نویسندگان پارسیزبان سرزمینهای غربی ایران که با برخی از واژههای بهکاررفته در خراسان و فرارود آشنایی نداشتند بتوانند مشکلات لغوی خود را به یاری این کتاب رفع کنند. این کتاب کهنترین لغتنامه فارسی است که در قرن پنجم قمری تألیف گردیده است. آنچه درباره این کتاب قابل توجه است، این است که دستهبندی لغات در این کتاب به شیوهای است که نشان میدهد هدف از تألیف آن راهنمایی شاعران بوده تا اگر در قافیه شعر محتاج کلمهای شدند و معنی آن را ندانستند، در این کتاب بیابند و استفاده نمایند.