هر ايرانيي كه اسكندرنامه نظامي، داستان اسكندر در شاهنامه، اسكندرنامه منثور و اشعار ديگري را كه در ادبيّات فارسي درباره اسكندر آمده است، مطالعه كند و اندك آشنايي با چهره منفور تاريخي اسكندر داشته باشد؛ اين پرسش برايش مطرح ميشود كه اسكندر واقعي كداميك از اين دو چهره است؟ نگارنده در آغاز اين مقاله، دو چهره تاريخي و ادبي اسكندر را بطور مختصر معرفي كرده است تا خواننده با تفاوت آنها بيشتر آشنا شود و سپس به طرح دو پرسش مهم و ارائه پاسخ مبسوط و منطقي بدانها پرداخته است. نخست يافتن پاسخي منطقي براي اين پرسش كه اسكندر با آن چهره تاريخي كه براي ايرانيان داشته است، چگونه به چهرهاي پاك، ايراني و مورد ستايش، تبديل شده است؟ دوم اينكه چرا حكيم فرزانه و ايراندوستي چون نظامي گنجوي، از ميان اين همه چهره تاريخي بزرگ و ملّي، اسكندر مقدوني را قهرمان مفصّلترين منظومه خويش قرار داده است؟ در پايان براي اينكه خواننده با يك روايت مهم و رايج، درباره اسكندر در ايران آشنا شود؛ روايت شاهنامه حكيم فردوسي، بزرگترين شاعر ملّي ايران را بطور مختصر آورده است..
این مجموعه دربرگیرندهی 65 مقالهی دومین همایش پژوهشهای ادبی است. این همایش در سال 1381 به همت مرکز تحقیقات زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس و با همکاری انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی و دانشگاه الزهرا برگزار گردید. مقالات عرضه شده در این مجموعه "زبان و ادبیات ایران باستان"، "ادبیات فارسی کلاسیک"، "ادبیات معاصر"، "زیباشناسی و بلاغت"، "نقد ادبی و ادبیات تطبیقی"، "زبان و ادبیات فارسی در خارج از مرزها"، "مطالعات زبانشناسی".
کتاب قرائت فارسی و دستور زبان برای سال دوم دبیرستانها، طبق برنامه جدید وزارت فرهنگ و تصویب شورای عالی کتب درسی و تالیف سعید نفیسی، محمدعلی روحانی، محمد نصرالله، دکتر مهدی محقق است که در سال 1338 منتشر شده است.
خواجوی کرمانی جزء دستهای از شاعران است که غزلهای آنان در سلسله تحول غزل میان سعدی و حافظ قرار داشته، یعنی آنکه قسمتی از غزلهایش مضامین عرفانی و اندرزی و حکمیات را همراه با مضامین عاشقانه و آمیخته با آنها، شامل بوده است. یکی از منظومههای برجایمانده از خواجوی کرمانی، مثنوی «گل و نوروز» است. این مثنوی داستانی عاشقانه است مربوط به نوروز شاهزاده ایرانی با گل دختر پادشاه روم. خواجو این مثنوی را به پیروی از کتاب خسرو و شیرین نظامی سروده و به جز وزن و ترتیب، بسیاری از ابیات خسرو و شیرین با اندکی تفاوت در این مثنوی آمده است و خواجو نیز به شاگردی نظامی اقرار کرده است. در این کتاب این مثنوی با تلخیص و بازنویسی آورده شده است.
اين مقاله به بحث و بررسي شرح و معني چند بيت از داستان رستم و اسفنديار اختصاص دارد. بدين صورت كه نگارنده در آغاز طرح مساله كرده و بيت يا ابياتي كه در معني آنها دشواري و در نتيجه، اختلاف نظر وجود داشته است، نقل كرده و سپس توضيحات و معاني آنها را از كتابهايي كه به وسيله دكتر اسلامي ندوشن، دكتر انوري و دكتر شعار، دكتر رستگار فسايي، دكتر جويني، دكتر شميسا و دكتر نظري و مقيمي نوشته شده نقل كرده است. نويسنده پس از نقل توضيح و معني بيتها از آثار هر كدام از نويسندگان بالا، اشكال يا نقص احتمالي آنها را مطرح كرده و در نهايت معني تازه يا كاملتر بيتها را نوشته است.