کتابخانه مجازی ادبیات

المقارنه أو الموازنه موضوع عام له قدمه تاریخیه. قد قارن الانسان بین الأشیاء منذ خلقه الله تعالی. فی القرآن الکریم نجد آیات کثیره تشیر الی هذه المسأله. قال الله تعالی: «قل هل یستوی الذین یعلمون و الذین لا یعلمون»؛ فی هذه الایه مقارنه بین‌الذین یعلمون و الذین لا یعلمون. فالانسان فی دراساته اتخذ المقارنه سبیلا له الی الحقائق الجوهریه المرتبطه بمیادین بحثه. و اللغات و هی أدوات التعبیر عن الأدب خضعت للدراسه المقارنه فکان لها أثرها العمیق. قصه مجنون لیلی أحد الموضوعات التی یمکن وضعها فی میزان المقارنه فی الأدبین العربی و الفارسی. مع أن القصه لها أصل عربی فدخلت فی الأدب الفارسی فی العصور الاتیه و لکننا نجد بعض الممیزات البارزه للقصه الوارده فی الأدب الفارسی خاصه عند نظامی الکنجوی. لا نجدها فی أصلها العربی. منها تأویل بعض المصطلحات تأویلاً صوفیا. و العنایه بالاعلاء من شأن الفضائل الأخلاقیه و تصویر معانی الاستقلال و الجاعه و الحب العذری العفیف فی صور رائعه. فالسبب الذی مکن الفرس من نظم المطولات راجع الی نوع خاص من أنواع الشعر یسمی «المثنوی». هذا النوع فارسی فی نشأته و لم تعرفه الأشعار العربیه القدیمه و أن کان بعض الشعراء المعاصرین قد استخدموه فی نظم الأشعار العربیه المتأخره عرفت باسم «امزدوج» منذ نهایه القرن الرابع الهجری.

يکي از راه‌هاي طبقه‌بندي تشبيه علاوه بر شيوه‌هاي متعارف، تقسيم تشبيه از ديد اغراق‌هاي هنري است که جدول آن هم با توجه به استعداد و خلاقيت سخنوران قابل گسترش است. هدف هنرمند در اين شگردهاي بياني، رهايي از افسردگي و کهنگي و رفع ابتذال از تشبيه و نوسازي آن است که موجب کشف افق‌هاي بيکرانه در سخن و تصاوير مربوط بدان مي‌شود. در مقاله حاضر، تشبيهات شيخ اجل سعدي درغزل از ديد اغراق‌هاي هنري، بررسي و براساس مباني نظري تبيين شده است و مواضعي را که هنرمند از اصل نظريه عدول کرده و به هنجار هنري و سبک شخصي خود دست يافته، بررسي نموده است. روش تحقيق دراين‌گفتار، کتابخانه‌اي است و با بهره‌گيري از فن تحليل و توصيف محتوا به نقد و تطبيق شواهد پرداخته و نتايج به دست آمده, طبقه‌بندي و ارائه شده است.

خمسه‌ نظامي شامل دفترهای «مخزن‏ الاسرار»، «خسرو و شيرين»، «ليلي و مجنون»، «هفت پيکر»، و «اسکندرنامه» (شرف‌نامه و اقبال‌نامه) است. اين گنجينه شامل اشعار بازيافته‌ حکيم نظامي و اشعار مشکوک يا منسوب به ايشان، و نيز شرح ابيات، واژه ‏نامه و مهم‏تر از همه، بررسي زندگي و اشعار نظامي گنجه‏ ای است. دکتر سعيد حميديان، استاد برجسته‌ ادبيات، ضمن ويرايش نسخه‌ وحيد دستگردی و افزودن مقدمه‏ ها، پيشگفتارها و پيوست‏هايي بر هر مُجلَّدِ اين مجموعه، آن را به طور کامل با نسخه‌های معتبر اشعار حکيم نظامي گنجه ‏ای مقابله کرده‌اند و اصلاحات ضروری ديگر را به آن افزوده‌اند. از آن‌جاکه طبع وحيد دستگردی، معتبرترين متن مورد استفاده و استناد پژوهندگان، از گذشته تاکنون، بوده است، به منظور آنکه ارجاعات موجود در اين پژوهش‏ها به قوّت خود باقي بمانند و از اين پس پژوهندگان بتوانند با اطمينان خاطر به چاپ حاضر خمسه‌ نظامي ارجاع و استناد کنند، ويراستار کوشيده است که در چاپ حاضر نيز چهارچوب کليه صفحات، سطور متن، حواشي و شماره‌ صفحات و ابيات را عيناً مطابق طبع وحيد باشد و فقط آن را در 7مجلد به نام‏های «مخزن ‏الاسرار»، «خسرو و شيرين»، «ليلي و مجنون»، «هفت پيکر»، «شرف‌نامه»، «اقبال‌نامه» و «گنجينه»، برای استفاده‌ تمامي ادب‏ پژوهان و دوستداران ادب فارسي و علاقه‏ مندان به اولين داستان‏های شيرين و عاشقانه فارسي فراهم کرده است.

در باب نظریه و تاریخ و نظریه‌پذیری تاریخ، مجادلات و مباحث متفاوتی میان علمای تاریخ و علوم اجتماعی وجود داشته و دارد. این مسئله ناشی از زاویه نگاه، نگرش‌های مصداقی یا کلیت‌پذیر و قاعده‌پذیری یا قاعده‌ناپذیری تاریخ است. به همین دلیل پرداختن به چنین موضوعاتی آن هم از زوایای مختلف مفید خواهد بود. این کتاب به این مباحث پرداخته و موضوعاتی چون اجتماع، علم و تاریخ؛ مثالی از یک نظام تاریخی، دین و جادو در نظام تاریخی، تاریخ به عنوان یک علم تطبیقی و ... در آن مطرح شده است.