بدر چاچي از شاعران قرن هشتم هجري قمري و از مقلدان تواناي خاقاني است که تاکنون شعر او در ايران چندان مورد توجه قرار نگرفته است. در اين مقاله پس از معرفي اجمالي بدرچاچي و بيان موقعيت او در نزد اديبان پارسيگوي هند مضامين شعر و شيوه شاعري وي مورد بحث قرار خواهد گرفت و در پايان نيز برخي از ويژگيهاي کم کاربرد شعر او ارائه خواهد شد.
یکی از پژوهشهایی که باید در هند، سرزمین دیرینه زبان و ادب فارسی انجام پذیرد، تالیف و تدوین تاریخ ادبیات فارسی هند است. شکی نیست که برای تدوین تاریخ ادبیات فارسی هند قدم نخست آنست که این مخطوطات معرفی و تصحیح گردد و در معرض مطالعه و نقد اهل تحقیق قرار گیرد. دکتر اختر مهدی درباره شاه اجمل اله آبادی یکی از شعرای زادگاه خود اله آباد تحقیقی مفید انجام دادهاند و ضمن شناساندن تاریخ فرهنگی آن سامان و سهم اله آباد در تحول زبان و ادب فارسی شاه اجمل و نمونه های شعر او را نیز معرفی کردهاند.
شیخ احمد فاروقی سرهندی (971- 1034 هجری) مشهور به مجدد الف ثانی و امام ربانی، از بزرگان طریقت نقشبندیه بود که در زنده نگه داشتن اسلام در سرزمین هند تلاش بسیار کرد. ریشه های محکم علم و دانش او با اعتقاد کامل به دین رشد یافت و برای مبارزه با افکار انحرافی علیه اسلام و پیامبر (ص)، اثبات النبوه را نگاشت. سرهندی برای احیای ارزش های اسلامی و بیان آرا سیاسی و صوفیانه خویش، به اشخاص مختلف نامه نگاشت و پس از مدتی نامه های مذکور را جمع آوری و با نام مکتوبات منتشر نمود. کتاب حاضر دفتر اول مکتوبات امام ربانی و مجموعه ای از 124 مکتوب عرفانی و ادبی او، اسامی بزرگان نقشبندیه، اسامی اشخاص و سالشمار زندگی سرهندی است که توسط عبدالحی بن خواجه چاکر حصاری جمع آوری و تحریر و در سال 1977 در کراچی منتشر گردید.
جوامع الحكايات و لوامع الروايات، اثر سدیدالدین محمود عوفی، بزرگترین اثر قرن هفتم هجری ایران است که مشتمل بر معارف اسلامی و فرهنگ ایرانی و سندی از تاریخ تمدن و ادبیات و علوم انسانی است. این کتاب توسط امیربانو مصفا (کریمی) و مظاهر مصفا تصحیح و به نام متن انتقادی جوامع الحكايات و لوامع الروايات منتشر شده است. نکتههای اخلاقی، اجتماعی، دینی، تاریخی در این کتاب فراوان است. عوفی در داستانهای این کتاب از رفتار اجتماعی و تعدی و تجاوز پادشاهان و امیران و حاکمان و بعضی از مدعیان شریعت و طریقت انتقاد کرده است. این کتاب یکی از متنهای معتبر فارسی است و یک دوره تاریخ از آغاز آفرینش تا پایان دوره خلفای عباسی را در بر میگیرد. مؤلف، این مجموعه را طى پنج سال تهیه و تنظیم کرده است و مشتمل است بر چهار قسم و هر قسم شامل بیستوپنج باب که روی هم صد باب و دو هزار و صد و سیزده حکایت را در بر دارد. تمام مطالب کتاب از قرب نود و سه مأخذ نامبردهشده و محتملا از بسیارى مآخذ ذکرنشده، جمعآورى شده است. جلد اول از پانزده باب، جلد دوم از ده باب (از باب شانزده تا باب بیستوپنج)، قسمت اول جلد سوم از یازده باب و قسمت دوم جلد سوم از چهارده باب (از باب دوازده تا باب بیستوپنج) تشکیل شده است. دسته قابل ملاحظهاى از منابع مختلف که به این اثر ارزش تاریخى میدهند و امروز خیلى کمیابند و یا بهکلى از بین رفتهاند عبارتند از: تاریخ خلفاى بنى العباس الصولى. تفسیر محمد بن کلبى و أديان العرب پسر او، تاریخ بغداد کاتبى بغدادى، تاریخ ولات خراسان السلامى، تاریخ تاجى ابراهیم الصابى، کتاب الشباب و الشيب المرزبانى و تاریخ ملوك العجم ابن المقفع
محمدحسین صفای اصفهانی (متوفای 1309) از شاعران و ادیبان و فاضلان و بزرگان علم و ادب روزگار خود بود و به دانشهای ادبی و دینی تسلط کامل داشته و از فلسفه و منطق و حکمت الهی و تفسیر و کلام نیز بیبهره نبوده است. بیشتر عمر خود را صرف مطالعه و تحقیق و تتبع میکرده و از اصطلاحات و تعبیرهای درویشی و عرفانی و صوفیانه او بهخوبی میتوان دانست که از تصوف و عرفان و منزلهای سیروسلوک بیخبر نبوده است. به طور کلی میتوان گفت زبان صفا در شعر ـ چه قصیده و چه غزل ـ زبان شاعران خراسان است و در قصیده بیشتر به آنان توجه دارد و گاهی با پاسخ دادن و اقتدا به طرحهای آنان راه خیال و جهت توجه خود را نشان میدهد. در این کتاب افزون بر نگاهی به زندگی و شعر صفای سپاهانی، منتخبی از اشعار او نیز آورده شده است.