ادبيات غني فارسي هنوز زمينه‌هاي ناگفته بسياري دارد كه شايسته است با دقت و نگرشي تازه تر بحث و بررسي شود. داستان بيت يكي از قالب‌هاي داستاني به كار رفته در شعر فارسي او كهن‌ترين دوره‌ها تا دوره معاصر است. تا جايي كه نويسنده اطلاع داد تا كنون به اين مقوله پرداخته نشده است و شايسته است كه به عنوان يك قالب داستاني كه ويژگي‌هاي مستقل دارد، مورد عنايت محققان قرار گيرد. همان‌گونه كه از نامش پيداست، داستان بيت داستان كاملي است كه در يك بيت نقل شود و عناصر ضروري و بايسته داستان را داشته باشد. با توجه به اين كه در يك بيت مجال براي داستان‌پردازي مفصل نيست بايد حداقل‌هايي كه براي داستان شدن يك روايت ضرورت دارند، شناسايي شوند. با توجه به منابع عناصر پيرنگ، شخصيت، عمل، زمان و مكان از شرايط لازم براي پيدايش داستان هستند و هر بيتي كه اين عناصر را داشته باشد، مي‌تواند داستان بيت به شمار آيد. نويسنده 22 بيت كه به تنهايي داستان مستقلي را نقل مي‌كنند، به عنوان نمونه از نخستين دوره شعر فارسي تا شعر معاصر استخراج كرده تا هم شخصيت‌پردازي، عمل، زمان، مكان و فضاسازي در اين قالب كوتاه بررسي شده است. داستان بيت از سويي در ايجاز و اختصار شبيه به هايكوهاي ژاپني است و از سوي ديگر از لحاظ مختصرنويسي، ايجاز و پرهيز از توصيف به مكتب مينيماليسم آمريكايي ماننده است. قالب پيشنهادي اين مقاله بيشتر بر اساس ويژگي شكل (form) مشخص و جدا شده است. داستان بيت نقطه اتصال شعر و داستان در كوتاهترين و موجزترين شكلي است كه هر دو را برداشته باشد.

منابع مشابه بیشتر ...

658982692aa2c.jpg

سرایندگان شعر پارسی در قفقاز

عزیز دولت آبادی

این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.

6390a59cc10de.png

در پیرامون رستم و اسفندیار: به همراه متن کامل از شاهنامه مسکو

میرجلال الدین کزازی, محمود عبادیان, سیروس شمیسا

رستم و اسفندیار برجسته‌ترین، نیک‌ترین و مهم‌ترین پهلوانان شاهنامه‌اند؛ از این‌رو برخورد این دو یل از وزن و حساسیت خاصی برخوردار است. اسفندیار شاهزاده‌ای جوان است، با چشم به تختی که شایستگی آن را دارد. او برخلاف گشتاسب، نه یک موجود آزمند و متزلزل و فریبکار، بلکه دلاور شکست‌ناپذیر و مقدسی اس تکه برای نیک‌ترین دین‌ها و اندیشه‌ها شمشیر زده است. رستم در مقابل او، پهلوان قرون و ابرمردی است که تبلور تکاپو و رنج مردانه یک تبار است. در این کتاب افزون بر مقدمه، سه مقاله پیرامون رستم و اسفندیار و همچنین متن آن از روی نسخه شاهنامه چاپ مسکو آمده است.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

642d6237cd503.jpg

کارنامه نثر معاصر (داستان، نمایش نامه، نثر علمی، ترجمه)

حمید عبداللهیان

در بخش نخست کتاب، "ادبیات داستانی" در گستره تاریخ، اسطوره، افسانه، رمانس و رمان به اختصار شرح و تبیین می‌گردد، سپس مقوله ورود رمان و داستان کوتاه به ادبیات فارسی، با ترجمه‌ها سفرنامه‌های خیالی، مقالات شبه داستان و رمان‌های تاریخی بازگو می‌گردد .بخش بعدی کتاب مربوط به "پیشگامان انواع جدید داستانی" است که با معرفی کوتاه جمال‌زاده و مشفق کاظمی پی گرفته می‌شود . نویسنده در مبحث "نسل اول داستان نویسان" از هدایت، علوی و چوبک و از مختصات آثارشان یاد می‌کند و در بخش "گروه دوم از نسل اول داستان نویسان" و ویژگی‌های داستان نویسی حجازی، دشتی، نفیسی و جواد فاضل را به اختصار برمی‌شمارد .مباحث بعدی کتاب که شامل ارزیابی کوتاه آثار نویسندگان فارسی است به این موضوعات و شخصیت‌ها اختصاص می‌یابد : "نسل دوم داستان نویسان :دانشور، آل احمد و گلستان"، "ادامه داستان نویسان نسل دوم :به‌آذین و پرویزی"، "رمان تاریخیی مستعان، مسرور، مدرس، سردادور، میمندی نژاد، مطیعی، امیر عشیری، آرین نژاد و آشتیانی"، "نسل سوم داستان نویسان :صادقی، ساعدی، افغانی و مدرسی"، "نسل چهارم داستان نویسان :گلشیری، میرصادقی، فصیح، شهدادی، و ایرانی"، "ادبیات اقلیمی یا داستان نویسی روستا"، "ادامه نویسندگان ادبیات روستا :فقیری، بهرنگی و درویشیان"، "نثر علمی ادبی"، "نمایش‌نامه نویسی"، "نمایش‌نامه نویسی در دوره‌های بعد"، و "ترجمه از زبان‌های اروپایی" .

پژوهش‌ها/پژوهش‌ در نثر و متون
کتاب
572834677d939.PNG

نقد شالوده‌شکنانه دو داستان از بيژن نجدي (روز اسب ريزي و شب سهراب کشان)

حمید عبداللهیان

نجدي، داستان نويس صاحب سبک معاصر، از جهات بسيار نويسنده قابل تاملي است. در داستان‌هاي او به دليل رويکرد متفاوت به زندگي بشري و عناصر فرهنگ ايراني نکات قابل بحث بسياري مي‌توان يافت. اين مقاله سعي کرده است از ديدگاه نقد جديد شالوده‌شکني به بررسي دو داستان از نجدي بپردازد. اين دو داستان عبارت‌اند از: روز اسب ريزي و شب سهراب کشان. نقد شالوده‌شکنانه بر اساس نظريه دريدا شکل گرفت. ابتدا در فلسفه و بعد در نقد ادبي به کار رفت. پايه نقد شالوده‌شکنانه بر يافتن تقابل‌هاي دوتايي و بحث بر سر آنها براي يافتن موارد تناقض و در نهايت رد پيش فرض‌هاي پذيرفته شده است. نتيجه اين جستجوها معمولا ترديد در مباني فرهنگي و باورهاي پذيرفته شده‌اي است که پيشاپيش بديهي دانسته مي‌شود. تقابل‌ها در داستان‌هاي نجدي معمولا بر پايه تضاد بين انسان و حيوان؛ انسان و طبيعت؛ و انسان و تمدن است. در داستان روز اسب ريزي تقابل بين انسان / حيوان و آزادي / اسارت در درون مايه اصلي تناقض‌هايي ايجاد کرده است که از متن استخراج مي‌شود. در داستان شب سهراب کشان تضاد بين دنياي خشن مردسالار و دنياي معصومانه کودکانه (تجربه / ناپختگي يا نقص / کمال) باعث ايجاد تضاد و تناقض مي‌شود و در درون‌مايه داستان ترديد ايجاد مي‌کند.

پژوهش‌ها/نقد و نظریه ادبی پژوهش‌ها/پژوهش در ادبیات داستانی
مقاله