کتابخانه مجازی ادبیات

این کتاب از دستور حسن، مشتمل است بر صرف و نحو (مقصود دانستن تجزیه و ترکیب کلمات است)، شناختن اجزاء عمده کلمات و اقسام کلمات با تمرینات شفاهی و کتبی، حالات اسماء و کنایات، وجوه و صیغ افعال، متعدی و لازم، معلوم و مجهول، ازمنه و قطعاتی منتخب از نظم و نثر از فصحای شعرای معروف به انضمام مختصری در بدیع فارسی.

روش زنده‌یاد فقیهی در تدریس دستور زبان فارسی بر این بود که در هر جلسه درس، مبحثی را مورد بررسی قرار می‌داد و پس از اطمینان از اینکه شاگردان درس را دریافتند، خلاصه آن را املاء می‌کرد و شاگردان می‌نوشتند. در نتیجه پس از یک یا دو سال تحصیلی که تدریس یک دوره دستور به طور می‌انجامید، هر یک از دانش‌آموزان جزوه‌ای مشتمل بر اصول مطالبی که خوانده و تجزیه و ترکیب‌ها و دیگر تکالیف را در دست داشتند. این جزوه‌ها با مختصری تصرف و تغییراتی به صورت این کتاب درآمده است.

ادبيات علي (ع) مدرسه زيبايي‌شناسي و هنر بيان است. تشبيه يکي از پرکاربردترين مباحث زيبايي‌شناسي در راستاي سهولت درک معني شناخته مي‌شود و از اين طريق است که توان تصويرپردازي، توسعه فراوان مي‌يابد از عناصر برجسته در کلام آن حضرت است. از ويژگي‌ها و امتيازات منحصر به فرد کلام امام (ع) اين است که چند بعدي و از بند زمان و مکان خارج است؛ از اين روست که هميشه زنده و مانا و پوياست و هر نسلي در هر دوره‌اي مي‌تواند از آن بهره ببرد. در اين مقاله با بررسي عنصر تشبيه در حکمت‌ها و نامه‌هاي نهج البلاغه بر توانايي آن حضرت در چگونگي انتقال مفاهيم و تبيين اغراض سخن و تاثيرگذاري کلام آن بزرگوار با به کارگيري عنصر تشبيه تاملي شايسته و درخور خواهد شد.

«ایهام» که به آن «توریه»، «توهیم» و «تخییل» نیز گفته می‌شود، با ارزشترین فنون و هنری‌ترین آرایه ادبی به حساب آمده است. در ایهام، سخنور در ترفندی هنرمندانه و از رهگذر توسعه معنایی لفظ، به آفرینش لایه‌های مختلفی از معنا دست می‌زند. در تعریف ایهام گفته‌اند: عبارت است از اینکه لفظی دارای دو معنی نزدیک و دور (یا غریب) باشد و گوینده معنای دور را اراده کند، اما شنونده گمان برد معنای نزدیک اراده شده است. برای ایهام انواع گوناگونی را برشمرده‌اند، از جمله: ایهام مجرد، ایهام مرشّح، ایهام مبیَّن، ایهام تناسب، ایهام تضاد، ایهام مرکب، ایهام توکید، ایهام توالد ضدّین، ایهام تبادر و .... در این مقاله سعی شده است صنعت ایهام و فرایند تولید آن در انواع مختلفی که از آن ذکر شده است، مورد مطالعه قرار گرفته و تفاوت‌هایی که در تقسیم آن از نظر بلاغت فارسی و عربی وجود دارد؛ همچنین، ارتباط آن آن با هنر ابهام بررسی گردد.