کتابخانه مجازی ادبیات

نویسنده در مورد علت تالیف کتاب می گوید: در این رساله نوعی از اشعار عربی را به نام موشحات مطالعه کرده و پای از دامنه مباحث کاملا فنی بیرون ننهاده ام، به علاوه تتبع اشعار مذکور تاکنون در کشور ایران سابقه نداشته و کلمه موشح نیز در نزد صاحب المعجم از حدود صنعتی از محسنات بدیعی تجاوز نکرده است....

تا آنجایی که می‌دانیم تاکنون کتابی که موضوع زندگینامه ها و سیر (سیره ها) را در ادبیات عرب بررسی کرده باشد تالیف نشده است. علی رغم اهمیت موضوع و شدت بستگی آن با پیشرفت تدوین تاریخ اسلامی که از زمان تدوین مغازی و سیر آغاز و با تالیف سیره پیامبر و کتب طبقات ادامه یافته و از شرح حال هیچ صاحب علم، فن، یا پیشه ای باز نمانده است، و اکنون به جایی رسیده که می توان میراث ادبی اعراب را در این باب غنی تر و و سیعتر از میراث غرب شمرد. در واقع اعراب و مسلمانان به نگارش زندگینامه های بزرگان و دانشمندان توجه بسیار داشتند و برای پیشرفت این هنر فعالیت بسیار کردند، و در طبقه بندی و ترتیب آنها تنوع بسیار به کار بردند که خواننده شرح آن را در این کتاب خواهد خواند. ادبیات عرب از نگارش سیر که خود نوعی زندگینامه اما مفصل و جداگانه است نیز غافل نماند که از ان جمله اند "سیره ابن طولون" اثر بلوی و "سیره صلاح الدین ایوبی" اثر ابن شداد. عصر حاضر در برابر این هنر که در ادبیات عرب قدیمترین مکان را دارد، بدون واکنش نماند و زندگینامه نویسان معاصر تحت تاثیر روشهای غربی، از نظر تجزیه و تحلیل شخصیتها و بیان تاثیر عوامل روحی و اجتماعی در آنها، به این هنر رنگ و جلوه ای دیگر بخشیدند. زندگینامه نویسان با مطالعه شرایط زمانی و اجتماعی صاحبان ترجمه از نظر میزان تطبیق آنان با محیط خود و همچنین با مقابله روایات برای روشن شدن حقیقت، و با درنظر گرفتن سبک نگارش و شیوه بیان مطالب به صورتی که بتواند تصویری واقعی از حقایق ارائه دهد به تالیف زندگینامه ها پرداختند...

این کتاب حاوی اطلاعات جالبی درباره برخی آثار باستانی لرستان از جمله پل «شاپوری پل کشکان»، «پل دختر»، پل «گاومیشان»، قلعه خرم آباد، عمارت صخره ای «کبکان»، دژ تاریخی «مُنگره» و ... است و اشاره مؤلف به فروش اشیای عتیقه نیز جالب است؛ زیرا متوجه می شویم متجاوز از ۱۰۰ سال پیش غارت آثار باستانی لرستان شروع شده که متأسفانه هنوز هم ادامه دارد هر چند در مقیاس کمتری. لرستان یکی از مناطق باستانی ایران است که در چند هزار سال گذشته، همواره شاهد تمدن های درخشانی بوده است، آثار دهات، شهرها، جاده ها، پل ها و دژهای باستانی، همه گواه بر این مدعاست، اما با این حال، لرستان هنوز ناشناخته مانده و مسلم است شناخت آن و یا هر منطقه دیگر از این سرزمین پهناور، نیاز به مطالعه همه جانبه و همکاری متخصصین رشته های مختلفی چون باستان شناسی، تاریخ، مردم شناسی، جامعه شناسی، جغرافیا و ... دارد. چنان که باستان شناسان و مورخین می توانند از طریق حفاری و بررسی اسناد و مدارک به چگونگی روند تغییر و تحولات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و دینی کشورمان پی ببرند، در این رابطه، مطالعات مردم شناسی و جامعه شناسی برای شناخت اوضاع کنونی لرستان و برنامه ریزی های آینده ضروری است، چرا که هم اکنون شاهد تغییر و تحولات بزرگی در زمینه های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و دینی و ... هستیم و در مجموع می توان گفت که لرستان وارد عصر جدیدی شده که در مقایسه با یک قرن پیش کاملاً متفاوت است. تاکنون مطالعات باستان شناسی به طور بسیار محدود، فقط در چند محل صورت گرفته است، که در این میان، اطلاعات قابل ملاحظه ای درباره دوره پیش از تاریخ کسب کرده ایم، با این حال، هنوز مطالعات عمیق و گسترده ای در زمینه دوره تاریخی صورت نگرفته و آثار باستانی مربوط به عیلامیان، کاسیت ها، مادها، هخامنشیان، سلوکیان، اشکانیان، ساسانیان و دوره اسلامی که پیشینه تاریخی ما را تشکیل می دهند در انتظار کاوش و بررسی مانده اند، از طرفی مطالعات تاریخی به ویژه از آغاز دوره اسلامی به نسبت شواهد و مدارک موجود از قبیل کتاب ها، احکام، قباله ها، وقف نامه ها و سنگ نبشته های گورستان ها دقیقاً بررسی نشده اند. این رساله به وسیله یکی از مأموران قاجار تحت عنوان جغرافیای لرستان در سال ۱۳۰۰ ق. و گویا به فرمان ناصرالدین شاه نگاشته شده است. اصل رساله در کتابخانه ملی نگهداری می شود و چاپ فعلی از روی همین نسخه است.

اهمیت فرهنگ‌های لغت و اصطلاحات در تقویت مبانی زبان ملی و غنای آن بر کسی پوشیده نیست. این فرهنگ در دو نسخه خطی متعلق به مصحح چهار اصطلاح دارد که در نسخ خطی و چاپی این کتاب دیده نمی‌شود و همچنین در این چاپ 124 اصطلاح آمده که نسبت به تصحیح محمود کتیرایی، 16 اصطلاح اضافی را داراست. این کتاب افزون بر فرهنگ اصطلاحات، بیان‌کننده بسیاری از رفتار و کردار و روابط افراد مختلف اجتماع است و یکی از منابع شناخت فرهنگ ملی محسوب می‌شود. این کتاب کوچک تاکنون به نُه اسم و به نفر نسبت داده شده است: میرزا آقا، میرزا حبیب‌الله لشکرنویس، شریعتمدار تبریزی.