نقد در لغت به معنی: «سره کردن درم» یا «جدا کردن دینار و درهم سره از ناسره» و: «تمیزدادن خوب از بد» و «خردهگیری» و: «آشکار کردن محسن و معایب سخن» یا: تشخیص معایب و محاسب یک اثر ادبی و هنری است و ترکیبات اصطلاحی چون: «نقدالشعر» و: «نقدالمعانی» و ... که با واژه «نقد» ساخته شده و بکار رفته است، شاخههایی از فن نقد میباشد که در باب تشخیص معایب و سخن شعر یا معانی کلام گفتگو میکند.
قرن بیستم شاهد شکوفایی نقد به منزله ادبیاتِ ادبیات است. ژان ایو تادیه گسترش شگفتانگیز نقد را از دوران زبانشناسان روس و سخنشناسان آلمانی و مورخان و منشأشناسان فرانسوی سالهای 1920 تا آخرین تجسمهای نقد نو در اروپا و ایالات متحده ترسیم کرده است. این کتاب شیوههای تحلیل و نگرشهای متنوعی در اختیار خوانندگان و استادان و دانشجویان میگذارد. نویسنده بر کثرت مسائل موجود در متنها و در نتیجه راهحلها و شیوههای بهکاررفته برای پاسخ بدانها تأکید میکند. نویسنده طی ده فصل محورهای زنده نقد مدرن را بررسی کرده است. فرمالیسم روس، تحلیلهای ترکیبی در آلمان، مکتب ژنور و آگاهی درون، نقد دنیای تخیل، روانکاوی، جامعه شناسی، مناسبات زبانشناسی و ادبیات، نشانهشناسی، علم تکوین، بوطیقا، کتابنامهای تفصیلی و نمایهای جامع مکمل این کتاب است.
در این کتاب بعد از واکنش مقدم بر نقد «خواننده عادی» در فصل اول، مجموعه دیدگاههایی که عموماً آنها را سنتی میدانند مورد بررسی قرار میگیرد. فصل دوم به شیو شکلمدارانه اختصاص درد که بیش از همه آن را با «نقد نو» مرتبط میدانند. فصل سوم بررسی روانشناسی در ادبیات است که کانون توجه در آن نقد فرویدی است. در فصل چهارم به قلمرو انگارههای کهنالگویی یونگی و اسطورههای فرهنگی که در ادبیات متجلی شدهاند، پرداخته شده است. فصل پنجم کاربرد فرهیخته چند شیوه قبلی به گونهای درآمیخته با هم و توسعهیافته به صورت دیدگاهی دیگر ارائه شده است. در فصل ششم چون به بررسی یازده شیوه مختلف اختصاص دارد، به چهار اثر برگزیده برای تحلیل تفصیلی در پنج فصل اصلی پرداخته نمیشود.
کوششی است از حسین رزمجو و احمد احمدی که شرح زندگینامهٔ شاعران و نویسندگان برجستهٔ تاریخ ادبیات ایران می باشد. سیر سخن، مجموعه ای کامل از شرح حال و زندگینامهٔ نویسندگان و شاعران برجستهٔ قدیم و معاصر ایران می باشد. کتاب حاضر به کوشش آقایان احمد احمدی و حسین رزمجو گردآوری و در سال ۱۳۴۳ توسط انتشارات کتابفروشی باستان در مشهد چاپ و انتشار یافت. کتاب سیر سخن، شامل شرح احوال معروف ترین نویسندگان و شاعران ایران، از قدیمی ترین ازمنه تا عصر حاضر و برگزیده آثار آنان از جمله: آثاری از علی دشتی، ملک الشعرای بهار، سعید نفیسی، رسول پرویزی، محمدعلی جمال زاده، ایرج افشار، عنصرالمعالی کیکاووس، عبدالرحیم طالبوف، ابولفضل بیهقی (تاریخ بیهقی) و سایر شاعران و نویسندگان مطرح ایران می باشد.
ارزش قطرات اشک در حالات و عوالم عرفانی قابل مقایسه با هیچ شئی فاخر و گرانبهایی نیست، بنابراین شاید قطره اشکی را که نگارنده این سطور در نخستین دیدار از آرمگاه متفکر و عارف بلند پایه پاکستانی علامه اقبال لاهوری بر تربت پاک او افشانده است و کتاب حاضر را به یمن این گریستن از سرشوق با عنوان: قطره اشکی بر تربت اقبال نامگذاری کرده است. شایان ذکر است که اغلب این مقالات حاصل تحقیقات مختصری است که نگارنده در فاصله اقامت خود در شهر لاهور و دوران تدریس در دانشکده شرقشناسی دانشگاه پنجاب به منظور آشنایی بیشتر با علامه اقبال انجام داده است.