از آنجايي که شعر نتيجه درهم شکستن نظام و اصول حاکم بر زبان معيار (خودکار) است، شاعر براي خلق يک اثر هنري ناگزير است از اين هنجارها عدول کند و براي ظهور اين دگرگوني از ابزارها و شگردهاي گوناگوني بهره ميبرد که سبب نزديکشدن محور زبان به نقش ادبي آن ميگردد. در اين ميان، بيدل دهلوي به عنوان برجستهترين شاعر سبک هندي در به نمايش درآوردن ويژگيهاي فرمي و محتوايي اين دوره، به خلق و به کارگيري شگردهايي زباني پرداخته است که يا آنها را تنها در زبان بيدل ميتوان يافت يا سرودههاي وي تبلور کامل و زيباتري از آنها را دربردارد. از اينرو، در پژوهش حاضر سعي شده است برخي از اين شگردهاي ابهامانگيز زباني و ساختارهاي سازنده و معاني قابل دريافت از آنها، بر اساس فرايندهايي که در ژرف ساخت اين عبارات و ترکيبات بر روي محورهاي فرضي جانشيني و همنشيني زبان صورت ميگيرد و عامل پيوند آنها به روساخت ميگردد، تحليل و ارایه گردد.
جمعی به حق عقیده دارند که زبان فارسی دارایی مشترک همه نسل های دیروز و امروز و فردای کشور است و به هیچ عنوان نباید در شکل الفاظ و کیفیت اشتقاق آن مداخله کرد و نسل کنونی باید زبانرا به همان صورتی که از نسل های پیشین تحویل گرفته به نسل های آینده تحویل بدهد. گروهی دیگر معتقدند که زبان فارسی مانند همه زبانهای دنیا بر اثر مرور زمان و تاثیر تحولات قهری که در جهان پیش می آید خواه ناخواه دستخوش دگرگونی شده و خواهد شد زبانی که در قرن چهارم هجری زبانی رسا و شیوا و برای رفع همه نیازمندیها کافی بوده برای رفع نیازمندیهای امروزی کافی نیست؟ و وضع لغات نو برای مفاهیم جدید از ضروریات زندگی انسانی است و به هیچ عنوانی نمی شود از ان صرف نظر یا احتراز کرد....
این کتاب دربرگیرنده مجموعه سخنرانیهای دومین دوره جلسات سخنرانی و بحث درباره زبان فارسی است که همزمان با چهارمین جشن فرهنگ و هنر در آبان سال 1350 در پایتخت تشکیل شد.این کتاب پانزده سخنرانی از سخنرانیهای این جلسه را دربر دارد که زیرنظر خود سخنرانان چاپ شده است. عناوین برخی از نوشتارها به این ترتیب است: بیماریهای زبان سازمانهای اجتماعی و اداری و نامهنگاریهای دولتی/ محمدعلی امام شوشتری، تأثیر ایران و زبان فارسی در آثار ادبی فرانسه/ حسن صدر حاجسیدجوادی، دستور زبان فارسی/ محمد خزائلی، اشتقاق در زبان فارسی/ جعفر شعار، زبان و ادب فارسی در پیشرفت زمان/ محمود شفیعی، زبان شیرین فارسی/ مسعود فرزاد، نفوذ و تأثیر فارسی در سنسکریت/ شهریار نقوی و .... .
سلمان ساوجی از قصیدهسرایان بزرگ ادب فارسی است. قصیدههای طولانی و با این وجود، متحد و منسجم و تصویرگریهای زیبا و مضمونآفرینیهای وی جالب توجه است. صناعات شعری در قصاید او جایگاه خاصی دارد و به عقیده وی، قدرت شاعری در توانایی بهکارگیری صناعات ادبی در شعر است. بیشتر قصاید سلمان در مدح سلاطین و وزرا و اندکی نیز در موضوعات اخلاقی، دنیاگریزی و نعت پیامبر و ائمه است. این کتاب، متن مصحح دیوان کامل اشعار او با ارائه نسخهبدلها بدون دخالت دادن ذوق شخصی و اتکا به نسخه اساس است.
ازبکستان تاریخ درخشانی در ساحت ادبیات فارسی دارد و میراث گرانمایه ای از نامداران این سرزمین چون رودکی، عروضی سمرقندی، سیدای نسفی و ... بر جای مانده است. دانشنامه الفبایی پیش رو به زندگی و آثار شخصیتهای برجسته ادبی، شاعران، دانشمندان و نویسندگان ادبیات فارسی ازبکستان و وضعیت ادبی این کشور در قرن بیستم می پردازد. همچنین محققان و مترجمانی که در تحقیق، پژوهش و معرفی ادبیات فارسی در ازبکستان نقش داشته اند، مورد توجه قرار داده و اطلاعات سودمندی در رابطه با محافل ادبی، تذکرهها، مراکز، بنیادها، نشریات ادبی و گزیده های شعر فارسی ارائه می کند. این کتاب که توسط جمعی از نویسندگان و به سرپرستی عباسعلی وفایی تدوین گردیده است، در سال 1385 توسط انتشارات بینالمللی الهدی منتشر گردید.