اگر سرزمین ـ ایران و انگلیس هزار فرسنگ با یکدیگر فاصله دارند و در میان زبان و آداب و دین و فرهنگ و تاریخ و جغرافیای دو کشور هزاران تفاوت روشن به چشم میخورد؛ اما به جرأت میتوان گفت در اقلیم شعر که به تعبیری «حاصل شادترین لحظههای شادترین انسان ها»ست، شاعران پارسیگو و سرایندگان انگلیسی زبان اگر نگوییم در دیار واحدی زیست میکنند کم از این نیست که دو همسایه دیوار به دیوارند. از بخت نیک، پژوهشگران و مترجمان دو کشور از دیر باز به معرفی شعر و ادبیات کشور دیگر پرداختهاند؛ چنان که بسیاری از آثار برجسته ادب پارسی به انگلیسی ترجمه شده و متقابلاً آثار متعددی از شاعران انگلیسی زبان به فارسی درآمده است؛ با این تفاوت که جریان این رودخانه به تعبیر مولانا: این سخت آبیست از دریای بیپایان عشق تا جهان را آب بخشد جسمها را جام کند از زبان پارسی به انگلیسی روانتر و گستردهتر از جریان آن از انگلیسی به فارسی بوده است.
کسانی که در ادب فارسی از روی صدق و تانی و نه از سر هوی و تمنی، تاملی مستمر و بی وقفه به منظور کشف اصول و موازین حاکم بر ادب و فرهنگ ایران داشته اند، نیک می دانند که از جمله مظاهر توانایی شگفت آور سخن سرایان بزرگ و افسونگر فارسی زبان، آنست که با قدرت استفاده از قانون تجرید و تعمیم ذهن خلاق و آفرینشگر خویش، بخوبی توانسته اند با رویت مناظر در صحنه حیات و اندیشه در کار روزگار و ژرفکاوی در پدیده های گیتی و ترکیب آن ها با یادها و خاطره ها و خوانده ها و شنیده ها و در یک کلام دانسته ها آمیزه ای از عبرت و حکمت پرداخته و با عرضه دستاوردهای تامل و تجربه در قالب سخنان منظوم و منثور خوانندگان آثار خویش را از چشمه سار زلال ذوق سلیم خود سیراب ساخته و قریحه جمال پرست آن ها را نوازش داده، آدمیان را از زادگان طبع جویای کمال خویش برخوردار و کامیاب گردانند...
در فن آرایش سخن و صنایع بدیعی "سوال و جواب" را یکی از محسنات بدیع معنوی به شمار آورده اند و آن چنان است که شاعر در بیتی و یا چند بیت و یا بیش از آن، سخن خود را به صورت پرسش و پاسخ موضوع می کند و این تفنن ادبی، گاه چندان به درازا میکشد که از آغاز تا پایان یک قصیده طولانی را نیز دربر میگیرد. کتاب حاضر که "گفتگو در شعر فارسی" نام دارد بیشترین اشعاری را که تاکنون به شیوه پرسش و پاسخ سروده شده اند، شامل میشود.
هدف اصلی از تدوین کتاب حاضر تهیه متنی مناسب برای بخشی از درس "بررسی متون ترجمه شده اسلامی به زبان انگلیسی" است که در رشته های زبان و ادبیات انگلیسی و مترجمی انگلیسی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی تدریس می شود. هدف از این درس آشنا کردن دانشجویان با ترجمه هایی است که محققان و مترجمان انگلیسی زبان از متون مختلف فرهنگ اسلامی به زبان خود عرضه کرده اند تا در وهله اول با مطالعه و نقد و بررسی این ترجمه ها، بتوانند بر دانش خود در فن ترجمه بیفزایند و از این رهگذر، اصطلاحات خاص فرهنگ اسلامی را به زبان انگلیسی بیاموزند و دیگر اینکه به طور اجمال با وضعیت انتقال فرهنگ اسلامی در دنیای غرب و میزان توفیق مترجمان در این انتقال و نحوه نگرش آنان به متون فرهنگ اسلامی، آشنا شوند. چون جلد نخست این مجموعه، نمونه هایی از ترجمه های قرآن کریم و نهج البلاغه بررسی شده است، مبنای کار در دفتر حاضر را بر انعکاس معارف اسلامی در ادب پارسی نهادیم و هرچند که قطعات کوتاهی ا ز متون عربی، به خصوص احادیث نبوی نیز در این دفتر گرد آمده است، محور اصلی همان ادب پارسی است که بی گمان، بهترین آیینه وحی در ادب جهان است.
کمالالدین ابوالعطا محمود بن علی بن محمود مشهور به خواجوی مرشد کرمانی و متخلص به «خواجو» شاعری غزلسرا و داستانپرداز است. «روضة الانوار» مثنوی کوتاهی است در حدود دوهزار بیت که در بحر سریع یعنی همان وزن «مخزن الاسرار» سروده شده است. خواجو این منظومه را در برابر «مخزن الاسرار» ساخته و در کلام بعضی از تعابیر نوشده نظامی را نیز با خود دارد و در بسیاری از موراد، راه فهم زبان حافظ را هموار میکند. «روضة الانوار» منظومهای است عرفانی و اخلاقی و اجتماعی در بیست مقاله که هر یک از آنها در موضوع خاصی است و با حکایتی تبیین و تأیید میگردد.