کتابخانه مجازی ادبیات

در این تحقیق به دلیل محدودیت نمونه‌برداری، از روش‌هایی که به نمونه کمتری نیاز دارند و غیرتخریبی هستند استفاده شده است. برای اطمینان یافتن از اصالت پوست‌نوشته‌ها و این که نوشته‌ها احتمالاً بر روی بستری قدیمی جعل نشده باشد از روش طیف‌سنجی زیر قرمز تبدیل فوریه و برای بررسی مرکب‌های به کار رفته از روش بزرگنمایی با میکروسکوپ الکترونیکی روبشی با تجزیه شیمیایی پاشندگی انرژی پرتو ایکس استفاده گردیده است. نتایج تحقیق نشان داد که این پوست نوشته‌ها به شدت آسیب دیده‌اند و بسیار شکننده هستند و آسیب‌های محیطی و آثار حمله قارچ و کپک و آبدیدگی بر روی نوشته‌ها قابل مشاهده است. دست‌نوشته‌ها همگی اصالت دارند و خطوط محو شده، شستگی یا افرودگی در آنها دیده نمی شود. مرکب‌های به کار رفته در این دست‌نوشته‌ها دچار آسیب زیادی نشده و ریختگی زیادی در آنها مشاهده نمی‌شود. نتایج تجزیه عنصری مرکب‌ها نشان می‌دهد در مرکب قرمز جیوه یا آهن، در مرکب سبز مس و در مرکب سیاه‌ آهن وجود دارد.

لطف تشبیه غرابت و دوری از ابتذال است و اگر تشبیه با صنایع دیگر ادبی و بدیعی همچون رجوع و تجاهل عارف همراه باشد بی‌گمان بدیع و تازه به نظر می‌رسد. از سوی دیگر استفاده از مشبه به نادر، و همی و خیالی و نیز وجه شبه مرکب و غریب باعث می‌شود انتقال از مشبه به مشبه به با تفکر و تدفیق توام باشد و اینگونه تشبیهات است که در زبان فارسی نشانه تحول سبک خراسانی به عراقی دانسته شده است. تقییدات زیبا، شرط، عکس، تفضیل، اضمار، ادات تشبیه نادر و تاکیدی و تناسی تشبیه از عوامل عدیده ابداع در تشبیه به شمار می‌روند. ما برآنیم که به تحلیل ابزار نوسازی در چهار دیوان فارسی و چهار دیوان عربی بپردازیم و جستجو کنیم که با مرور زمان، کدام شاعر هنرمندانه‌تر توانسته است باز تشبیه را در آسمان خیال به اوج پرواز برساند.

این کتاب که گوشه‌ای از نفوذ عمیق سعدی را در یکی از وسیع‌ترین و پرجمعیت‌ترین مناطق جهان اسلام ـ شبه قاره ـ نشان می‌دهد، این اهمیت را برای ایرانیان دارد که گواهی بر تأثیر فرهنگ اسلامی آنان و زبان و ادب فارسی است در کشورهای همسایه و مشتمل است بر فهرستی از چاپ‌های فراوان آثار یک ادیب و شاعر صاحب‌دل ایرانی در شبه قاره و نیز آثار دیگران در پیرامون آنها. با مقایسه میان این چاپ‌ها و چاپ‌های آثار سعدی در ایران، نمایان می‌شود که طبع آثار سعدی در شبه‌قاره بسیار پیش‌ر از موطن اصلی او آغاز شده است.

در این کتاب به این پنج موضوع پرداخته شده است: جهان اسلام: از دوران دست‌‌نویس‌ها تا عصر چاپ، رواج چاپ در شبه قاره و آغاز چاپ آثار فارسی، آغاز چاپ سنگی و رونق چاپ آثار فارسی، انحطاط چاپ فارسی، سیری کوتاه در فهرست‌نویسی کتاب‌های فارسی.