نامه آفرینش، یا «سفر پیدایش»، نخستین بخش از عهد عتیق و مشتمل است بر سرگذشت آفرینش وقصص آدم و فرزندانش، نوح، ابراهیم، اسماعیل، اسحاق، یعقوب و یوسف. از عهد عتیق چندین ترجمه فارسی به خط عبری در دست است. قدیمترین ترجمهها عبارت از پارههای ناقصی است از شش نسخه کتابت شده در زمانی پیش از عصر مغول، که هنوز انتشار نیافته است. کتابی که در این جا مورد گفتگو است برگردان نسخه واتیکان به خط فارسی است و به منظور تدریس تاریخ زبان فارسی به دانشجویان کرسی ایرانشناسی دانشگاه دولتی ایروان فراهم آمده است. این ترجمه از دیدگاه تاریخ زبان فارسی واجد اهمیت بسیار است. دکتر ملیکیان در مقدمه تفصیلی کتاب زمان نگارش آن را سدههای پنجم و ششم هجری برآورد کرده است.
حضرت داود (ع) از پیامبران بنیاسرائیل بود که به مقام پادشاهی رسید. کتاب «زبور» بر او نازل شد. «زبور» مجموعهای است از پند و حکمت و نیایش با پروردگار. زبور داود با عنوان «مزامیر» هفدهمین کتاب عهد عتیق است و دربردارنده صدوپنجاه قطعه مناجات است.
کتاب مقدس پرفروشترین کتاب در سرتاسر جهان است. ترجمه فارسی هزاره نو ترجمهای است کاملاً جدید بر اساس متون اصلی یونانی و عبری، و به همین جهت نباید آن را ویرایش تازهای از کتاب مقدس فارسیِ موسوم به "ترجمه قدیمی" دانست. به سال 1995 میلادی، گروهی از مترجمان و ویراستاران و صاحبنظران ایرانی مسیحی با همکاری اهل فن و کلام از کلیساها و فرقههای مختلف مسیحی دست به کار تهیه ترجمهای جدید از کتاب مقدس بر مبنای زبانهای اصلی شدند که بخش عهد جدید از آن به سال 2003 میلادی به چاپ رسید. در تهیه ترجمه هزاره نو سعی بسیار شده که متن در عین سلاست و سادگی از نظر ادبی وزین و از نظر دقت مطابق با متن اصلی باشد و مفهوم اولیه بدون تفسیر منتقل شود. کوشش شده معنی فدای صورت ظاهری کلمات و شکل جمله بندی متن اصلی نشود بلکه در عین حفظ صورت ظاهر درست منتقل گردد. ولی هرجا از انتخاب بین یکی از این دو گریزی نبوده در ترجیح معنا درنگ نشده است. نیز هرجا امکان ترجمه به دو صورت مختلف وجود داشته ترجمه محتملتر در متن آورده شده و ترجمه یا ترجمههای دیگر پس از کلمه "یا" در زیرنویس ارائه گردیده است. در این چاپ نخست ترجمه هزاره نو از متن کامل کتاب مقدس تمام متن عهد جدید مورد بازنگری و تجدید نظر کلی قرار گرفته و با عهد عتیق هماهنگ و همسان گردیده است
مازندرانی چند میلیون گویشوار دارد و قدمت آثار مکتوبش به قرنها میرسد، اما شگفت این که نه آثار به درستی شناخته و رازگشایی شده و نه زبان کنونیاش به دقت گردآوری و پژوهیده شده است. در سده نوزدهم میلادی که زبانهای مشرقزمین موضوع تجسس اروپاییان گشت پزوهندگان و سیاحانی چون آلکساندر خوچکو و برزین و بوریس درن و ملگونف و ژاک دو مورگان به گردآوری یا بررسی زبان مازندرانی همت گماشتند.
گروه گویششناسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی طرح گنجینه گویششناسی را پی افکنده که در طی آن گویشهای رایج در کشور، استان به استان، گردآوری خواهد شد. نخستین محصول این طرح، دفتر اول گنجینه گویششناسی فارس که در این مقاله بررسی میشود.