این جستار دو بخش اصلی دارد: بخش اول درباره پیشینه ادبیات تطبیقی در فرانسه و معرفی مختصر ماریوس فرانسوا گی یار و کتاب معروفش ادبیات تطبیقی است. بخش دوم ترجمه تقریظ ژان ـ ماری کاره بر کتاب ادبیات تطبیقی گی یار است که خود از دو بخش تشکیل میشود: اول، مقدمه مؤلفان کتاب مرجع ادبیات تطبیقی چاپ دانشگاه پرینستن بر تقریظ کاره؛ دوم، مقدمه بر ادبیات تطبیقی نوشته ژان ـ ماری کاره. بخش دوم جستار برگرفته از کتاب مرجع ادبیات تطبیقی چاپ دانشگاه پرینستن تألیف دیوید دمراش و دو تن از همکاران اوست. مؤلفان این کتاب که درباره فراز و فرود ادبیات تطبیقی و ادبیات جهان از اروپای عصر روشنگری تا دهکده جهانی امروز است، مقدمههای کوتاه و روشنگری بر مقالات کتاب نوشتهاند که ترجمه مقدمه آنان را نیز در اینجا آوردهایم.
کسانی که در ادب فارسی از روی صدق و تانی و نه از سر هوی و تمنی، تاملی مستمر و بی وقفه به منظور کشف اصول و موازین حاکم بر ادب و فرهنگ ایران داشته اند، نیک می دانند که از جمله مظاهر توانایی شگفت آور سخن سرایان بزرگ و افسونگر فارسی زبان، آنست که با قدرت استفاده از قانون تجرید و تعمیم ذهن خلاق و آفرینشگر خویش، بخوبی توانسته اند با رویت مناظر در صحنه حیات و اندیشه در کار روزگار و ژرفکاوی در پدیده های گیتی و ترکیب آن ها با یادها و خاطره ها و خوانده ها و شنیده ها و در یک کلام دانسته ها آمیزه ای از عبرت و حکمت پرداخته و با عرضه دستاوردهای تامل و تجربه در قالب سخنان منظوم و منثور خوانندگان آثار خویش را از چشمه سار زلال ذوق سلیم خود سیراب ساخته و قریحه جمال پرست آن ها را نوازش داده، آدمیان را از زادگان طبع جویای کمال خویش برخوردار و کامیاب گردانند...
فرهنگ و تمدن ایران چون خورشیدی تابان پرتو خرد اهورایی خود را در طول هزارههای متمادی، از زمانی که دنیا اولین گامهای خود را در راه زندگی اجتماعی برمیداشت و هنوز در تاریکی جهل و بیقانونی دستوپا میزد، سخاوتمندانه بر سراسر جهان گسترانیده است. این کتاب دربردارنده اهمیت و ارزش زبان و ادب فارسی است و شامل این مطالب میباشد: ادب و ادبیات، آشنایی با فرهنگ و تمدن ایران، فلسفه ایران باستان و زرتشت، زبان فارسی، فردوسی و شاهنامه، علم و تمدن در ایران باستان، و نقش ایرانیان در بنیانگذاری تمدن بزرگ اسلامی.
فرانسوا یوست، استاد فقید ادبیات تطبیقی دانشگاه ایلینوی امریکا بود که او را «به حق پدر ادبیات تطبیقی مکتب امریکا» نامیدهاند. وی اصالتاً سویسی بود و در دنیای زبانها و فرهنگهای درهمتنیده پرورش یافت. سرزمین مادری او محل تلاقی سه و یا حتی چهار فرهنگ مختلف بود و از این رو، با آثار نوشته شده به زبانهای انگلیسی و فرانسوی و آلمانی به آسانی ارتباط برقرار میکرد. در میان تألیفات متعدد یوست کتاب درآمدی بر ادبیات تطبیقی از جمله مهمترین آثار او در این حوزه به شمار میرود.
امروزه اقتباس در همه جا (سینما، تئاتر، تلوزیون، اینترنت و غیره) به چشم میخورد و در چند دهه گذشته نیز بیش از پیش اهمیت و رواج پیدا کرده است، مثلاً سوفوکل و شکسپیر پیرنگ برخی از آثار خود را از منابع کهن اخذ و اقتباس کردند و با رنگ و لعاب تازه تر و جذابتری به مردم همروزگار خود عرصه کردند. به مرور زمان این پدیده به محافل دانشگاهی نیز راه یافت. در سالهای اخیر، همایشهایی در این زمینه برگزار شده و تکنگاشتها و تحقیقات ارزشمندی در این خصوص انجام گرفته است. به علاوه، در برخی از گروههای آموزشی، واحدهای درسی هم با این موضوع ارائه شده است.