کتابخانه مجازی ادبیات

کتاب حاضر شرح قصاید منتخب خاقانی بر اساس نسخه دکتر ضیا‌الدین سجادی است .این اشعار در سوگ فرزند، همسر، عم، پسر عم و مقتدای او امام محمد بن یحیی شافعی سروده شده‌اند .در اثر حاضر پس از شرح زندگی خاقانی این مطالب عنوان شده است 1 : معرفی قصیده به همراه معنی لغات، اصطلاحات و استشهاد به نظم و نثر فارسی 2 ; توضیح تلمیحات و اشاره به نکته‌های بلاغی و دستوری 3 ; توضیح مفهوم بیت به همراه معنی مورد نظر شاعر 4 ; پاره‌ای توضیحات حاشیه‌ای به دنبال معنی ابیات; صفحات پایانی به فهرست منابع، آیات قرآنی، احادیث و روایات اختصاص دارد.

سالهای سال است ایرانیان، پیرو جوان و خرد و کلان هر آنگاه که مشکلی یا غمی دارند، عزیزی در سفر، امر خیری در پیش یا قصد انجام کاری، از دیوان حافظ استشاره می‌کنند و بدان تفال می‌زنند.متاسفانه در بین عامه مردم و گاه در میان دانش آموزان و دانشجویان چه بسیار بوده و هستند که حافظ را می‌خوانند، ولی در فهم پاره ای کلمات و مفاهیم آن در می مانند و منبعی که آنان را در حل مشکل یاری کند وجود ندارد و برای همگان هم امکان دسترسی به مآخذ گوناگون و عمده یا مراجعه به حافظ شناسان و حافظ فهمان نیست و جای فرهنگی اختصاصی که بتواند مددکار این خوانندگان باشد خالی بود. کتاب حاضر به همت و کوشش شخصی تهیه شده که به قول خود، از اوان کودکی و نوجوانی با قرآن و بوستان سعدی و دیوان حافظ آشنا و مانوس بوده است و طی مراجعه به ماخذ گوناگون و مسافرت به بلاد مختلف و مطالعه در آثار فرهنگی و اسلامی، حاصل یادداشتهای خود را در اختیار خوانندگان قرار داده است.

خمسه‌ نظامي شامل دفترهای «مخزن‏ الاسرار»، «خسرو و شيرين»، «ليلي و مجنون»، «هفت پيکر»، و «اسکندرنامه» (شرف‌نامه و اقبال‌نامه) است. اين گنجينه شامل اشعار بازيافته‌ حکيم نظامي و اشعار مشکوک يا منسوب به ايشان، و نيز شرح ابيات، واژه ‏نامه و مهم‏تر از همه، بررسي زندگي و اشعار نظامي گنجه‏ ای است. دکتر سعيد حميديان، استاد برجسته‌ ادبيات، ضمن ويرايش نسخه‌ وحيد دستگردی و افزودن مقدمه‏ ها، پيشگفتارها و پيوست‏هايي بر هر مُجلَّدِ اين مجموعه، آن را به طور کامل با نسخه‌های معتبر اشعار حکيم نظامي گنجه ‏ای مقابله کرده‌اند و اصلاحات ضروری ديگر را به آن افزوده‌اند. از آن‌جاکه طبع وحيد دستگردی، معتبرترين متن مورد استفاده و استناد پژوهندگان، از گذشته تاکنون، بوده است، به منظور آنکه ارجاعات موجود در اين پژوهش‏ها به قوّت خود باقي بمانند و از اين پس پژوهندگان بتوانند با اطمينان خاطر به چاپ حاضر خمسه‌ نظامي ارجاع و استناد کنند، ويراستار کوشيده است که در چاپ حاضر نيز چهارچوب کليه صفحات، سطور متن، حواشي و شماره‌ صفحات و ابيات را عيناً مطابق طبع وحيد باشد و فقط آن را در 7مجلد به نام‏های «مخزن ‏الاسرار»، «خسرو و شيرين»، «ليلي و مجنون»، «هفت پيکر»، «شرف‌نامه»، «اقبال‌نامه» و «گنجينه»، برای استفاده‌ تمامي ادب‏ پژوهان و دوستداران ادب فارسي و علاقه‏ مندان به اولين داستان‏های شيرين و عاشقانه فارسي فراهم کرده است.

«تحفه سامی،تذکره ای است که اسامی قریب 700 نفر از شعرای عصر اول و روزگار نخست سلطنت صفویه،را با نمودار آثار آنان ضبط داشته و کسانی که در قرون اخیر تذکره نوشته اند از این کتاب اقتباس و استفاده فراوان کرده اند. تذکره ای مشتمل بر احوال سرایندگان فارسی زبان برخی مشاهیر نیمة اول سدة دهم هجری ، تألیف سام میرزا، دومین پسر شاه اسماعیل اول صفوی . این تذکره دارای یک دیباچه و تنبیه و هفت صحیفه و یک ذیل است . دیباچة کتاب با حمد خداوند و نعت رسول اکرم و خاندان آن حضرت آغاز شده ، سپس تعریفی از شعر و شاعری آمده و مؤلف سبب تألیف کتاب را نبودن آثاری در بارة شاعران در دوران خود ذکر کرده است صحیفه های کتاب بترتیب مشتمل است بر: شرح حال نوزده تن از شاهان و بزرگان دوران، 142 تن از سادات و علما، 34 تن از وزرا و اعیان و دولتمردان، 69 تن از دانشمندان و نامورانی که گاه شعر می سروده اند، 371 تن از شعرای صاحب تخلص، سی تن از شعرای ترک فارسی گوی و 46 تن از طرفه گویان و عوامی که شعر می سروده اند. سام میرزا در ذیل کتاب بعد از شرح مختصری از چگونگی اتمام آن ، با قصیده ای در مدح حضرت علی (ع)، تحفة سامی را به پایان برده است