در این مقاله به نقد و بررسی کتاب گویش سیوندی از دید همزمانی ـ تاریخی، نوشته اِ. ک. مالچانووا، پرداخته شده است. سیوندی، گویش اهالی سوند، منطقهای تقریباً در 80 کلیومتری شمال شیراز در استان فارسی در جنوب غربی ایران است. این گویش متعلق به گروه شمال غربی زبانهای ایرانی است. درباره پیشینه و خاستگاه گویش سیوندی نظریات گوناگون مطرح شده است.
مولف در این کتاب اشعار نظیری و عرفی را با هم مقایسه کرده است و برای نشان دادن این که دو شاعر هم زمان و هم سبک در حالی که شباهتهای فراوانی با هم دارند چقدر می توانند با یکدیگر تفاوت داشته باشند و این مقایسه که بین دو شاعر سبک هندی به وجود می آید، جذاب و شیرین به نظر می رسد. نویسنده در ضمن مقایسه، به بررسی و نقد شعر هر دو شاعر هم پرداخته است .
محمدجعفر طاهری میگوید: دورنمای جشن دوهزار و پانصد ساله ایران آنچنان نظرم را به خود جلب نمود که لازم دانستم حقیقت را که در یک عمر طولانی از طریق الهامات و تجربیات و اطلاعات صحیح بدست آورده برای بیداری هم میهنان عزیز و آیندگان بی خبر از واقعات در این دفتر به رسم یادگار به رشته تحریر در آورم و به دلیل جشن دوهزار و پانصد ساله بنام کورش کبیر درصدد برآمدم بدانم این شخص کیست و این همه تشکیلات و غوغای عظیمی که برای او فراهم نموده اند چیست؟ ....
مجموعهای به نام زبانهای دنیا در مسکو به زبان روسی منتشر شده است؛ جلد اول از زبانهای ایرانی این مجموعه به گویشهای ایرانی جنوب غربی اختصاص دارد. از آنجا که گویشهای بشکردی، کردشولی و کمزاری از این گروه در ایران کمتر مورد تحقیق و بررسی واقع شده و تا حدودی ناشناختهاند، از میان دیگر گویشهای جنوب غربی برای ترجمه برگزیده شدند. نخستین بار در کتاب فلایر از گروه گویشهای بشکردی/ بشاکردی یاد شده است؛ اما بیشتر مطلب زبانشناختی این گروه از گویشها که فلایر گرآورده بود، از بین رفته است. گرشویچ در 1956 به بشکرد سفر کرد؛ مطالب او به طور کامل منتشر نشد، اما در برخی از آثارش از آنها استفاده کرد. دراین مقاله از تحقیقات گ. مورگنشتیرنه و نیز پ.اُ. شروو (لهجه هرمز و میناب) استفاده شده است.
در این مقاله به بررسی دو رساله پزشکی زبان فارسی از قرن چهارم ق پرداخته میشود: یکی هدایهالمتعلمین تألیف ابو بکر ربیع بن احمد اخوینی بخاری که کهنترین رساله پزشکی به زبان فارسی دری به شمار میرود و هم از نظر ساختار و هم از نظر محتوا منحصر به فرد است. مؤلف که خود را شاگرد یکی از شاگردان رازی میداند و در بخارا، پایتخت سامانیان، میزیسته در این کتاب توصیفات علوم پزشکی را به فارسی دری نوشته است. این رساله مبانی کامل پزشکی به شمار نمیرود و همانگونه که از نام آن برمیآید مخاطبان آن شاگردان هستند. رساله دوم، دانشنامه حکیم میسری، رسالهای منظوم است که در تاریخ 370 ق تألیف شده و نسخه آن منحصر به فرد است. این کتاب در خراسان و به نام ابو الحسن بن ابراهیم سیمجوری نوشته شده. این رساله اثری بینقص محسوب نمیشود و اقتباسی معمولی و در پارهای موارد عاری از تنظیمات لازم است و بیشتر به سبب ساختارش جلب توجه میکند تا محتوا. این متن از نظر سبکشناسی بسیار مهم است. مؤلف به شیوه خاص خود نشان داده که در شرح مطالب به سبکی روشن و ساده تسلط دارد. همچنین منبعی ارزشمند برای مطالعه زبان فارسی در قرن چهارم هجری به شمار میرود که در آن بخش بزرگی از صورتهای دستوری واژه و عبارتهای درخور بررسی دیده میشود.