سیدجعفر پیشهوری را من از زمان انقلاب گیلان میشناختم. از وقتی که او به کمیسری داخله منصوب شد و جلوی تندرویها ـ و میتوان گفت: رذالتها و کجرویهای ـ عدهای از «عدالتیها» و غیره را گرفت و آنها را اصلا طرد کرد و چندین بار از بالن عمارت سنگی ـ یا به قول گیلکها سنگ عمارت ـ برای مردم که در قرق کارگزاری جمع شده بودند نطق کرد. او برعکس آن آقایان عدالتیها ـ مثل آقایفها و غیره ـ فارسی بلد بود و فارسی را خوب حرف میزد.
نگارنده در این کتابچه، ضمن روایت خاطرهای، علاقه خود را نسبت به زبان اسپرانتو بیان میکند و در انتها اشعاری در توصیف این زبان به نظم در میآورد .
موضوعاتی که در این کتاب درباره انها گفتگو شده است تماما به استناد آیات قرآن و اخبار و احادیث است. قسمت اول راجع به اخلاقیات است. چون راستگویی و فروتنی و رازداری و مهمان نوازی و کمک به مومنین و توکل به خدا و غناء نفس و رضا و تسلیم و صبر و یقین و مذمت دروغگویی و غیبت و بهتان و تکبر و زنا و حسد و نظیر آن. قسمت دوم مجازات کیفری و اجرای عدالت از طرف دادگاه عادلانه مستقر در این دنیا و کیفر اعمال اشخاص متخلف و تنبیه و تنبه دیگران است. مولف سعی نموده به زبانی ساده و انشائی روان حکایات اخلاقی را بر صفحه کتاب آورد. حکایات منقول شامل یک دنیا خلوص، اخلاق، تنبه، تنبیه، عبرت، پند، نصیحت و اندرز است و خواننده را بیش از پیش به برابری و برادری و رافت و مهربانی و مبانی دینی و اخلاقی و ذات واجب الوجود و جهان هستی و مکافات عمل واقف و معتقد می نماید...
هدف این مقال بازدیدی کوتاه از تاریخ شیوه های آبیاری معمول در سرزمین ترکستان است. میدانیم که فاتحان روسی در آن سرزمین به فنون زراعی برخوردند که قرنها متداول بوده و پیشینه باستانی داشته و بالطبع توجه خاورشناسان و باستان شناسان و همچنین مردان کار و عمل را نیز جلب کرده. شاید در این زمینه رابطه نزدیک میان امر بررسی گذشته آن سرزمین و کار بخاطر آینده آن، بیش از شئون دیگر محسوس بوده است. به هنگام بحث درباره طرحهای آبیاری، بارها مسائل مربوط به فرهنگ و تمدن گذشته فلان یا بهمان خطه ترکستان نیز طرح می شده. مع الوصف تالیفات خاورشناسان و باستان شناسان روسی درباره تاریخ گذشته و آثار باقیه آن، خوانندگان معدودی داشته و جز در موارد استثنائی، کارشناسان جغرافیایی طبیعی و فن آبیاری از وجود آنها بی اطلاع بوده اند و حتی جغرافی دانان سرشناس فرضیه هایی که با ضوابط و مدارک دقیق تاریخی متناقض بوده طرح می نمودند و مسائلی را که تاریخ حل کرده بوده باری دیگر پیش می کشیدند. در برخی موارد مولفان کتب مربوط به فن آبیاری خاورشناسان روسی را ملامت می کردند که به تالیف و آثار تاریخی – تالیفی که پژوهشهای مفصل به زبان روسی درباره آنها وجود داشته – بی اعتنا می باشند..
این کتاب چاپ سوم پژوهش مستشرق روسی م.م.دیاکونوف درباره تاریخ و تمدن اشکانیان است که در ده فصل تدوین شده است .فصول اولیه به بررسی چگونگی تاسیس و تداوم حکومت سلوکیان و ارتباط و درگیریهای پادشاهان این سلسله با حکومت "یونانی باختری"و "پارتها" اختصاص یافته و فصلهای بعدی درباره تاریخ سیاسی و نظامی دودمان پارت و اوضاع داخلی و روابط با روم، و فرهنگ و چگونگی تاسیس و انقراض امپراتوری اشکانیان است .عناوین فصلهای دهگانه کتاب عبارتاند از1 : میراث اسکندر، 2 تاسیس امپراتوری سلوکیان، 3 آنطیوکوس سوم، 4 سلوکیان و پارتها، 5 پادشاهی "یونانی باختری"، 6 امپراتوری جهانی پارت، 7 روم و پارت، 8 دولت و کشور پارت در آغاز تاریخ میلادی، 9 انقراض پادشاهی پارت، 10 فرهنگ ایران در عهد پارتیان .صفحات پایانی کتاب به تعلیقات و فهرست اعلام و عکسهایی از آثار تاریخی و باستانی مربوط به دوره اشکانی اختصاص یافته است .