تا قبل از قرن دهم هجری شاعران و سخنوران پارسیگوی شبهقاره بر همان راهی گام مینهادند که شاعران خراسانی آن را پیموده بودند، و در آن سامان سنتهای ادبی ایرانزمین بدان شیوه اثر بخشیده بود که هر تخیلی جز از دریچه دیده ادیبان ایرانی بیرنگ مینمود. در شعر شاعران آن دیار، تنها نگرش بر طبیعت و اشاره به بارانهای موسمی و نام گلهای بهاری آن سرزمین به عنوان ویژگی بومی تخیل شناخته میشود و بیشبهه آن هم به ندرت به تجلی رسیده است. مدتها نغمهسرائی عندلیبان هند و شکرشکنی طوطیان شیرین گفتار آن سامان از نوافزونی آن قند پارسی بوده است که به بنگاله میرفته است، و به این دلیل امیر خسرو دهلوی را که جز بر سنت و شیوه دیرین و اندیشههای ایرانی نبوده است طوطی هندوستان نامیدهاند.
این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.
( ...وحشي در اشعار خود بيشتر توجّه به روحيّات داشته و بيان احساسات دروني خويش و سينة آتش افروز و دل پرسوز خويش را مينمايد. قصايد وحشي داراي مرتبة بلند است و غزليّات، حكايتي از دل پردرد او. دو مسمّط دلپذير از او به يادگار باقي مانده كه بسيار مشهور است، امّا به حكم انصاف، وحشي بهتر از هر كس توانسته است از نظامي تقليد بنمايد و خلدبرين را كه در مقابل مخزنالاسرار نظامي ساخته، بهتر از سايرين پرداخته است.)
غالب فارسی از نمایندگان برجسته سبک هندی و از شاعران بزرگ فارسیگوی شبه قاره است که به اردو نیز شعرهایی دارد. این کتاب که گزیدهای از سرودههای او در قالبهای گوناگون شعری را دربر دارد، با مقدمهای تفصیلی در شناخت وی و آثارش و نیز مقدمهای که خود وی بر دیوانش نوشته، همراه است.
شیوه غالب دهلوی در عالم شاعری موجب شد که نازکخیالانی چون حالی، شبلی، گرامی و اقبال به جهان شعر و ادب گام نهند و مقبول طبع مردم صاحبنظر شوند. غالب در انواع سخن بر همگنان غالب آمده و در قالبهای گوناگون طبعآزمایی کرده است. چیرگی وی بر زبان و ادب فارسی و اردو پایداری تصنیفاتش را تضمین کرده و ادب ایران و هند را تحفهای گرانبها به ارمغان داده است. غالب 71 قصیده فارسی دارد که در این کتاب به ترتیب حروف الفبا (از آخرین حرف به اولین بر مبنای مصرع اول هر قصیده) شکل یافته و هر قصیده را شناسنامهای فراهم آمده است و مقدمه فارسی شاعر را بر دیوان اردو بر سر دارد تا شیوه نثر وی خواهندگان را روشن شود.