کتابخانه مجازی ادبیات

مثل‌ها و تمثیل‌ها از زمان‌های بسیار قدیم وارد ادبیات فارسی یعنی نظم و نثر ادبی شده است. به طور کلی همه شاعران، حتی آنهایی که گمنام بوده‌اند، در شعرهای خود از مثل‌ها و تمثیل‌ها استفاده می‌کردند و آنها را در آثار خود به کار می‌بردند. در ادبیات فارسی و فارسی‌زبان دوره کلاسیک به مثل‌ها و تمثیل‌های بسیاری برخورد می‌کنیم که وارد ادبیات شده است. مثل‌ها و تمثیل‌ها از قرن شانزدهم میلادی به بعد در مجموعه‌های جداگانه جمع‌آوری و منتشر شده است. در این کتاب خالق کوراغلی مثل‌ها و تمثیل‌های فارسی را به روسی برگردانده و ناشر آنها را به دو زبان فارسی و روسی برای استفاده زبان‌آموزان روسی منتشر کرده است.

يكي از خصوصيات زبان روسي داشتن گونه استمراري و مطلق افعال مي‌باشد. به عبارت ديگر تقريبا هر عمل را مي‌توان هم با گونه استمراري و هم با گونه مطلق بيان نمود، ولي روند انجام عمل در اين دو گونه متفاوت مي‌باشد. در اين مقاله سعي شده است وجه تمايز اين دو گروه و تا آنجايي كه امكان دارد، طرز بيان اين دو گونه در زبان فارسي مورد بررسي و نتيجه‌گيري قرار گيرد.

نظام‌های ترجمه ماشینی برتر دنیا قادرند کتابی هزار صفحه‌ای را در کمتر از 2 دقیقه ترجمه کنند، کاری که مترجم زبده و حرفه‌ای حداقل یک سال وقت روی آن صرف می‌کند. منتقدان، به کیفیت ترجمه این نظام‌ها ایراداتی دارند، با این حال روند ترجمه ماشینی به سرعت رو به رشد است و باید به یاد داشت، ترجمه در نوع سنتی (انسانی) نیز رشد خود را در طی قرن‌ها به دست آورده است و اکنون نیز این‌گونه ترجمه‌ها بدون نقص نیستند. ترجمه‌های قدیمی اکثراً بسیار بد ترجمه شده‌اند و نقد و نظارت و کنترل نیز در کار نبود. فردی مثل ابوعلی سینا 40 بار کتاب مابعدالطبیعه ارسطو را خوانده و نفهمیده بود و این علتش بدی ترجمه بوده است. در این مقاله، عملکرد نظام‌های ترجمه ماشینی برتر روسی و غربی با هم مقایسه شده‌اند، تا علل برتری و نقاط ضعف آن‌ها نسبت به یکدیگر مشخص شوند. در مواردی این ترجمه‌ها با ترجمه‌های انسانی مقایسه شده است. همچنین تلاش شده پس از شناسایی علل اساسی غیر کارآمد بودن نظام‌های ترجمه ماشینی، راهکارهای ارتقاء بهبود کیفیت ترجمه به طور مسند ارائه شود.

نظام ترجمه ماشيني فعاليتي چند بعدي است، كه در چند حيطه مبتني بر ابتكار عمل و قدرت حل مساله است. در اين مهارت از برخي دانش‌هاي بين رشته‌اي نيز استفاده فراواني مي‌شود. ترفندهاي هوش مصنوعي با بكارگيري اصول رياضي، آمار و منطق، قالب مناسبي از زبان را كه مناسب برنامه‌نويسي و انتقال به ماشين است، فراهم مي‌آورد. در كشور ما اين فعاليت دير شروع شد و اكنون نيز داراي حركت منسجمي نيست، براي پيشرفت در حيطه ترجمه ماشيني نيازمند احاطه در سه زمينه مختلف است: 1- داده‌پردازي، توصيف و ساختن مدل‌هاي مناسب زبان براي كاربرد هوشمند 2- ساخت و استفاده از نرم افزارهاي مربوط به اين كار 3- به كارگرفتن فناوري مرتبط. در اين مقاله با لحاظ قراردادن تفكيك اين سه زمينه، برخي ابعاد زبان‌شناختي نظام ترجمه ماشيني، براساس محور قراردادن روش‌هاي تجربه شده در روسيه تبيين مي‌گردد. همچنين به واسطه ارتباط تنگاتنگ ترجمه ماشيني با هوش مصنوعي و برنامه‌نويسي، برخي اطلاعات كلي اين علوم، در موارد مرتبط ارايه مي‌شود.