کتابخانه مجازی ادبیات

محمد مهدی واصف (۱۸۰۲- ۱۸۷۴م) از بزرگان مَدراس- جنوب هندوستان – است. هفده سال در "فورت سِنت جورج کالج" در مَدراس، عربی و فارسی تدریس می‌کرد. وی دارای تالیفاتِ زیادی به فارسی است. نامه های فارسی او با نام «رقعاتِ واصفی» در ۷ ربیع الثانی ۱۲۶۴ هجری از کارخانه جامع الاخبار در شهر مَدراس هندوستان به اهتمامِ سید رحمت الله منتشر شد که اکنون بسیار نایاب است. از این چاپ، یک نسخه در کتابخانه «جامعة العلوم الثنائیه» در کَدپا، هندوستان است که دست کم دو ورق آن از بین رفته است. نسخه خطی کاملی از «رقعات واصفی» نزدِ دکتر معین الدین عقیل بود. این نسخه خطی چهار سال پیش از درگذشتِ واصف یعنی در سال ۱۲۸۵ هجری زمانی که واصف در حیدرآباد دکن مقیم بود، کتابت شده بود. این رقعات را واصفی به فارسی و برای سید جام عالَم (مرشدش)، برادرش، فرزندش و دوستش نوشته بود. دکتر معین الدین با مقدمه و تعلیقات به زبان اردو متن فارسی را تصحیح نموده است. در پایان کتاب "شجره‌های خاندان" آمده است.

همایون نامه نام مجموعه‌ای از فرمانها و مناشیر و ترسلاتی است که یکی از نویسندگان و منشیان اوایل قرن نهم هجری آن را بنام خواجه غیاث الدین پیراحمد خوافی تالیف و تدوین کرده است. قصد و نظر مولف در بادی امر فراهم آوردن ترسلاتی در امور مختلف دیوانی و غیر آن بوده تا صالب علمان و مترسلان را بکار آید و بلاغت فزاید و رهنمون و الگویی در راه فراگیری فن ترسل باشد. لیکن گذشته از اینکه این اثر امروز از نظر در دست داشتن مراسلات و مکتوبات اواخر قرن هشتم و اوائل قرن نهم حائز اهمیت و ارزش است و سبک و روش نویسندگی را در مکاتبات دیوانی و جز آن نشان می‌دهد و می‌تواند برای کسانی که در راه سبک شناسی نثر فارسی به تحقیق می‌پردازد و میخواهند سیر نویسندگی را از قرن اول هجری تاکنون مورد بررسی قرار دهند از منابع و ماخذ قابل توجه است، ضمنا از نظر مشتمل بودن بر مکاتبات تاریخی و نشان دادن چگونگی وظایف و مسئولیت های بسیاری از مشاغل و مقامات مملکتی که امور عمومی را بر عهده داشته اند قابل بررسی است و میتوان با غور در آنها از امور مختلف سیاسی و اجتماعی آن دو قرن اطلاعات لازم را بدست آورد.