موضوعات مختلفی از دوران تقریباً هزارساله ورود و رشد زبان فارسی در منطقه شبه قاره قابل تحقیق و فحص است که یکی از آنها سیر تحول این زبان در منطقه و تأثیر و تأثر آن با دیگر آثار فارسی در سایر مناطق فارسیزبان و بهویژه ایران معاصر خود میباشد. این کتاب درباره تحول نثر فارسی در دوران متأخر تیموریان در یک مقطع 150 ساله بررسیهایی انجام داده است. در این اثر خواننده با اسامی و عناوین تعداد قابل ملاحظهای از آثار و نویسندگان این دوره آشنا میشود و به گرمی بازار علم و دانش و تألیف و تصنیف در همه شاخههای علوم و معارف آن دوران پی میبرد.
کتاب حاضر حاصل چند سال مطالعه، تحقیق و بررسی در کار نثر از عصر سامانی و قرن چهارم تا دوران مشروطه و اوایل قرن چهارده خورشیدی است. کوشش نگارنده براین بوده تا با مروری در کارنامه یکهزار ساله نثر فارسی، از تحولات، فرود و فرازهای آن و رابطه و مرزش با شعر و علل و جهات امتیازش بر نثر به دست خواننده دهد که مجال و یا امکان مراجعه اش به منابع مختلف نیست.
سکهها در مطالعه چگونگی اوضاع اقتصادی نظام اجتماعی و سیاست پولی ـ مالی، منابع کتبی تاریخی مهم میباشند. در عین حال آنها سند حقیقی که در تعیین نمودن روابط اقتصادی ـ تجارتی گذشته در تاریخ، وقایع تاریخی، سالنامههای تاریخ خاندانها و نامهای ثبتنشده حکمرانان در منابع کتبی و سالهای آنها، اطلاعات تاریخی پرارزش را میدهند، به شمار میروند. این کتاب بر اساس کلکسیونهای موجود در شعبه سکهشناسی موزه دولتی تاریخ ازبکستان و همچنین بر اساس پولهای نقرهای و مسی امیرتیمور و بازماندگان وی در داخل دو دفینه کشفشده که مربوط به اواخر قرن چهاردهم و اوایل قرن پانزدهم بود، تهیه شده است.
عماد الدین عربشاه (شاعر قرن هشتم) این مثنوی را بر اساس رساله فی حقیقه العشق شیخ شهاب الدین سهروردی به رشته نظم در آورده است. این منظومه هزار بیتی که بر وزن لیلی و مجنون سروده شده، افکار شیخ مقتول را به زیباترین نحو بیان کرده است. عشق به عنوان منشا حرکت و علت وجود هستی در اندیشه سهروردی نقش اساسی دارد. سهروردی خود پیرو حکمت اشراق (مکتب فلسفی افلاطون) بود و چون حکمت اشراق را در حکمت اسلامی به اوج رساند، به شیخ اشراق مشهور شد. سهروردی داستان حضرت یوسف را در 12 فصل تفسیر عرفانی کرده است. حسن، عشق و حزن سه شخصیت نمادین در این اثر هستند که عشق، حدود و مراحل آن را به رمز و اشاره به تصویر می کشند. با وجود اینکه سهروردی 38 سال بیشتر نزیست اما پنجاه اثر به زبان عربی و فارسی از او به جا مانده است.