در این کتاب کوشیده شده از گفتار بزرگان آنچه را که سودمند و سازنده و نکتهسنجانه است، برگزیده و با شرح و ساده کردن برخی واژهها و جملهها از نو دیده شود. همچنین کوشیده شده تا مأخذ داستانها یافت شود و در پاورقی آورده شده تا معلوم شود که چگونه یک داستان را چند نویسنده و ادیب عیناً از همدیگر گرفته و در کتاب خود یاد کردهاند و بیشترشان اصلا از مأخذ و نوشتهای که متأثر شده یا بعینه رونویسی کردهاند، یادی نکردهاند.
موضوعاتی که در این کتاب درباره انها گفتگو شده است تماما به استناد آیات قرآن و اخبار و احادیث است. قسمت اول راجع به اخلاقیات است. چون راستگویی و فروتنی و رازداری و مهمان نوازی و کمک به مومنین و توکل به خدا و غناء نفس و رضا و تسلیم و صبر و یقین و مذمت دروغگویی و غیبت و بهتان و تکبر و زنا و حسد و نظیر آن. قسمت دوم مجازات کیفری و اجرای عدالت از طرف دادگاه عادلانه مستقر در این دنیا و کیفر اعمال اشخاص متخلف و تنبیه و تنبه دیگران است. مولف سعی نموده به زبانی ساده و انشائی روان حکایات اخلاقی را بر صفحه کتاب آورد. حکایات منقول شامل یک دنیا خلوص، اخلاق، تنبه، تنبیه، عبرت، پند، نصیحت و اندرز است و خواننده را بیش از پیش به برابری و برادری و رافت و مهربانی و مبانی دینی و اخلاقی و ذات واجب الوجود و جهان هستی و مکافات عمل واقف و معتقد می نماید...
این کتاب دربرگیرنده حکایات و داستانهایی از متون کهن فارسی در شصت درس برای دانشآموزان است که ضمن حکایتها، مضامین اخلاقی و ادبی به دانشآموز آموخته میشود.
سه فیلسوف بزرگ یعنی دیوژن، دکارت و ولتر هر سه کموبیش «تغییری» بودهاند؛ یعنی هیچکدام فرمانبردار و منقاد و مطیع گذشتگان و تفسیر سخنان آنها نبودهاند. دیوژن در برابر پیمانها و قراردادهای اجتماعی سرسختی نشان داده و همه را ریشخند کرده است و تشکیل خانواده و زنخواهی و تجمل و مردهپرستی را کاری بیهوده دانسته است. دکارت آداب و رسوم و عادات و علوم پیشینیان را کنار گذاشته و طرحی نو درانداخته است، ولتر نیز تمام قراردادهای سیاسی و حکومتهای زمان خود را به باد انتقاد گرفته است. در این کتاب درباره این سه فیلسوف سخن گفته شده است.
در این مجموعه، مقالاتی از نوشتههای "دکتر علی اصغر حلبی "به طبع رسیده است .این مقالات به گفته وی "مظاهری از معجزه ایرانی بودن ما ایرانیان است که از خود بروز دادهایم و میدهیم .و در آن جنبههای مثبت و منفی و خوب و بد، هر دو بررسی و بحث شده است ."اغلب این مقالات در دوره پیش از انقلاب چاپ گردیده است . در مقالات این مجموعه پارهای از معضلات و مسائل فرهنگی و اجتماعی کشور به بحث کشیده است .