نیما یوشیج پایهگذار شعر نو در ایران است. در این کتاب، استاد عبدالمحمد آیتی که خود از شمار ادیبان سرشناس و مترجمان پیشکسوت ایران هستند، منظومه معروف «مانلی» و 15 قطعه دیگر از نیما یوشیج را شرح داده و به توضیح معانی و اشارات و سبک و سیاق آنها پرداخته است.
موضوع کتاب گزیده ای از سروده های طبری نیما تحت عنوان روجا و مجموعه واژه های طبری (مازندرانی) است که شاعر بلند آوازه و نوپرداز معاصر ایران مرحوم نیما یوشیج (علی اسفندیاری) در اشعار خودآورده است. این واژه ها به لهجه طبری در منطقه بین نور تا نوشهر خصوصا در نقاط کوهستانی و ییلاقی متداول است که شاعر در آنجا زاده شده و بخشی از زندگی خود را در آن نواحی سپری کرده است، هرچند تعدادی از واژه های به کار گرفته شده به وسیله نیما در نقاط میانی و قسمت شمالی جبال البرز و شرق مازندران یکسان تلفظ می شود.
یکی از شیوههای ابراز نظر در مورد قدرت و نظام سیاسی در دوره پهلوی دوم، سرودن شعر بود. از آنجایی که اختناق حاکم بر جامعه اجازه اعتراض و اظهارنظر صریح را نمیداد، بسیاری از افراد با استفاده از صنایع ادبی، چون کنایه، ایهام و ... در قالب شعر مخالفت خویش را با وضعیت موجود اعلام میکردند. از طرف دیگر تعدادی از طرفداران رژیم پهلوی نیز به وسیله شعر به تعریف از این رژیم میپرداختند. این کتاب اشعار مخالفین و موافقین رژیم پهلوی را با توجه به مبانی فکری آنها مطرح کرده و مضامین و معانی هرکدام را مورد بحث قرار داده است.
کتابی که اکنون در معرض اظهار نظر دانشمندان صاحبنظر قرار میگیرد، در تحقیق و بررسی یکی از مباحث بسیار مهم فلسفه و کلام و منطق، یعنی مبحث مقولات است که پیوسته در کتاب های فلسفی و کلامی، زیر عنوان جواهر و اعراض و در متون منطقی زیر عنوان مقولات مورد بحث و تحقیق و بررسی علمی بوده است و در غالب متون مهم و ماخذ علوم فلسفه و کلام و منطق، فصلی مبسوط و مشروح راجع به آن به نظر میرسد؛ اما در هیچکدام از کتابهای مهم فلسفه یا کلام یا منطق، این موضوع را به صورتی که در این کتاب ملاحظه میشود، مورد تحقیق و بررسی قرار ندادهاند. کتاب حاضر با ترجمهای از ارسطو و سپس تحقیقی دربارۀ منطق ارسطو و بخشهای آن و بیان انحصار ابواب منطق در نه باب به عنوان مقدمه آغاز میشود. سپس به مباحث عمومی مربوط به مقولات میپردازد و این مباحث را مطرح میکند: ترجمۀ شارحان و مفسران قاطیغوریاس؛ و معرفی ۳۴ نفر از شارحان، مترجمان و مفسران منطق ارسطو در شرق و غرب؛ فهرست جامع مقولات ارسطو مطابق ترجمۀ اسحاق بن حنین؛ با نشان دادن موضع هر مطلب در تلخیص ابنرشد و منطق ارسطو؛ تفسیر مقولات و تعبیرهای مختلف آن؛ و … پس از ذکر مباحث عمومی مقولات، زیر عنوان مباحث مشترک جوهر و عرض، بررسی ماهیت جوهر و عرض و اقسام ترکیب جوهر و عرض مورد بحث قرار گرفته است.
این کتاب در تحقیق و بررسی یکی از مباحث بسیار مهم فلسفه و کلام و منطق یعنی «مبحث مقولات» است که پیوسته در کتابهای فلسفی و کلامی با عنوان «جواهر و اعراض» و در متون منطقی با عنوان «مقولات» مورد بحث و تحقیق و بررسی علمی بوده است. این کتاب با ترجمهای از ارسطو و سپس تحقیقی درباره منطق ارسطو و بخشهای آن و بیان انحصار ابواب منطق در نه باب به عنوان مقدمه آغاز شده و سپس به مباحث عمومی مربوط به مقولات یعنی مباحثی که اختصاص به یک یا چند مقوله ندارد، میپردازد و پس از بحث مختصری درباره اینکه مقولات از کیست و ترجمه مختصری از هر یک از شارحان و مفسران قاطیغوریاس که از دوران ارسطو یعنی چهار قرن پیش از میلاد تاکنون آن را ترجمه یا شرح و تفسیر کردهاند و معرفی 34 نفر از شارحان و مترجمان و مفسران منطق ارسطو در شرق و غرب و دادن فهرست جامعی از کتاب مقولات ارسطو، وارد بحث در مقولات میشود.