کتابخانه مجازی ادبیات

یکی از شیوه‌های ابراز نظر در مورد قدرت و نظام سیاسی در دوره پهلوی دوم، سرودن شعر بود. از آنجایی که اختناق حاکم بر جامعه اجازه اعتراض و اظهارنظر صریح را نمی‌داد، بسیاری از افراد با استفاده از صنایع ادبی، چون کنایه، ایهام و ... در قالب شعر مخالفت خویش را با وضعیت موجود اعلام می‌کردند. از طرف دیگر تعدادی از طرفداران رژیم پهلوی نیز به وسیله شعر به تعریف از این رژیم می‌پرداختند. این کتاب اشعار مخالفین و موافقین رژیم پهلوی را با توجه به مبانی فکری آنها مطرح کرده و مضامین و معانی هرکدام را مورد بحث قرار داده است.

این کتاب دو هدف را دنبال می‌کند؛ استخراج کلمه‌ها و ترکیب‌های تازه و بکر از لابلای اشعار شاعران بزرگ معاصر فارسی که در این بخش نگارنده تلاش کرده حجم بزرگی از خلاقیت‌ها و آفرینش‌های زبانی شاعر را در قالب واژه‌نامه‌ای اختصاصی ارائه کند. هدف دوم آن است که این فرهنگ می‌تواند تا حد زیادی مواد و مصالح لازم را برای بررسی‌های ادبی و زبان‌شناسی در حوزه‌های گوناگون سبک‌شناسی و نقد ادبی درباره شاعر و ادبیات معاصر فراهم آورد. این کتاب فرهنگ اشعار فروغ فرخزاد است که نویسنده کوشیده این دو هدف را در آن دنبال کند.

حسین پژمان بختیاری (1279 ـ 1353) شاعر و تصنیف‌سرای ایرانی عصر قاجار و دوره پهلوی بود. پدرش علی‌مراد امیرپنجه بختیاری بود و مادرش عالمتاج قائم مقامی (ژاله) نیز از زنان سراینده روزگار ماست که اندوه زن سنتی در آثارش موج می‌زند و نسب به خاندان میرزا ابوالقاسم قائم‌مقام می‌برد. وی تحصیلات خود را در تهران به پایان رساند و با زبان و ادب فرانسه نیز آشنا شد که نتیجه این آشنایی، چند ترجمه از آثار اروپایی بود. پس از اتمام تحصیلات مدتی در خدمت وزارت پست و تلگراف بود و سپس به شعر و تصنیف روی آورد. پژمان بختیاری از شاعران سنت‌گرای دوران کنونی است. پژمان شاعری بود عاشقانه‌سرا به سبک و سیاق کهن که مشخصه شاخص شعر او بیان نرم بافت سعدی‌وار، تعابیر دلپذیر و مفاهیم سنتی است. این کتاب دفتری از اشعار اوست که به سال 1347 منتشر شده است.

این چاپ از دیوان حافظ با چاپ‌های بروخیم و علمی در سال 1318 فرقی ندارد؛ چه اینکه اساس همه آنها نسخه خلخالی است که به سال 827 هجری قمری نوشته شده و تاکنون عنوان قدیم‌ترین نسخه کامل تاریخ‌دار دیوان حافظ را حفظ کرده است. مأخذ این چاپ، نسخه چاپی مرحوم قزوینی است که با دقت بیشتر و بدون غلط تهیه شده و در ضمن از حافظ خانلری که نزدیک به چهارده سال قبل از نسخه خلخالی نوشته شده، آستفاده برده و مقداری از اشتباهات نسخه اخیر را برطرف کرده و هرچه را که مصحح به نظرش بهتر و فصیح‌تر آمده را اختیار نموده است؛ ولی در موارد مشابه، نسخه قدیم‌تر یعنی خانلری را ترجیح داده است.