انقلاب مشروطیت ایران همانند سایر انقلابات بزرگ سبب ایجاد مجموعهای از نهادها و ارگانهای دموکراتیک و انقلابی مانند قانون اساسی، مجلس شورای ملی، مطبوعات آزاد و انجمنها گردید که بیتردید باید آنها را مهمترین دستاوردهای این تحول بزرگ سیاسی و اجتماعی بدانیم. در این زمینه انجمنهای صدر مشروطیت نه تنها یکی از اصیلترین و بدیعترین پدیدههای این دوره پرحادثه از تاریخ ایران، بلکه نشاندهنده گستردگی ابعاد نهضت ضداستبدادی و آزادیخواهانه مردمی هستند که پس از گذراندن چند هزار سال در کابوس استبداد کهنسال ایرانی برای اولین بار به صحنه مبارزات فعال سیاسی و اجتماعی کشانیده شدهاند و به صورتی مستقیم و بلاواسطه تمایل آشکاری به مشارکت در حیات سیاسی کشور از خود نشان میدهند. به نوشته روزنامه حبلالمتین تا حدود یک سال و نیم بعد از اعلان مشروطیت در سراسر ایران و نقاطی که ایرانیان در آن به سر میبردند، بیش از هزار انجمن تاسیس گردید پیدایش خودجوش (بدون نقشه و برنامه) انجمنها و اقبال بیسابقه مردم ایران به آنها شاهدی انکارناپذیر از عزم آنها به دخالت در سرنوشت خود و مشارکت در امر اداره کشور است.
محمد درخشش در مقدمه کتاب خطابه آقای سیدحسن تقی زاده می گوید: در طی سلسله سخنرانی های سال 1337 باشگاه مهرگان به علت آنکه، نهضت مشروطیت ایران قسمت مهمی از تاریخ کشور ما را تشکیل میدهد اینجانب برای روشن شدن نکات تاریک این نهضت تاریخی از دانشمند محترم جناب آقای تقی زاده درخواست نمودم مشاهدات و اطلاعات خودشان را ضمن یک یاد دو سخنرانی در باشگاه مهرگان برای معلمین بیان نمایند و بسیار از ایشان متشکرم که دعوت بنده را قبول فرمودند و در باشگاه مهرگان به ایراد یک سلسله سخنرانیهای مفید و مهم اقدام نمودند.
انقلاب مشروطیت ایران از لحاظ دارابودن شعرای عصر خود، بیتردید در ردیف نخستین انقلابهای جهان قرار دارد. منظور از شعرای عصر مشروطیت به طور کلی تمامی گویندگانی هستند که در دورههای مختلف انقلاب، اشعاری با محتوای سیاسی و اجتماعی سرودهاند یا به گونهای اشعارشان از فضای عصر آزادی و مشروطهخواهی و ارزشها و آرمانهای آن دوره تأثیر پذیرفته است. اشعار گویندگان عصر مشروطه به لحاظ محتوا به دو بخش تفکیک میشود: اشعاری با مضامین سیاسی و اشعاری با مضامین اجتماعی. در این کتاب این دو موضوع بررسی شده است.