مولف کتاب در مقدمه در مورد انگیزه تالیف کتاب میگوید در بین کتب معدودی که مورد استفاده هموطنان است کمتر کتابی دیده می شود که راجع به فلاسفه ماقبل سقراط و افکار و عقاید ایشان که در حقیقت بنیانگذار فلسفه بوده اند شرح کافی داده باشد، "سیر حکمت در اروپا" از محمدعلی فروغی نیزکتابی است که در نهایت اختصار به منظور نشان دادن جریان فلسفه در اروپا به رشته تحریر درآمده و در آن به شرح احوال فلاسفه پیش از سقراط چندان اعتنایی نشده است. نگارنده با علاقه ای که به فلسفه قدیم داشت به فکر تدوین کتاب در احوال فلاسفه قبل از سقراط افتاد که اینک به صورت حاضر به نظر شما می رسد
تفرج صنع مجموعۀ برخی مقالات و گفتوگوهای مطبوعاتی عبدالکریم سروش در موضوعات علم اخلاق، فلسفۀ علم و تکنولوژی و علوم انسانی است. هفتهها و ماههایی که این مصاحبهها انجام میشد و تحریر مییافت، ایامی پر التهاب بود و نام علوم انسانی در مخاطب ناآشنا نفرت و وحشت را با هم بر میانگیخت؛ نفرت از علومی که به صورت علم مینمایند و به واقع علم نیستند و وحشت از دانشهایی که جمعی شعبدهباز برای بندنهادن بر پای مستضعفان و ربودن سرمایۀ ایمان آنان پرداخته و برساختهاند و به امتهای ستمکشیده به تزویر و فریب فروختهاند. غوغای سختی در معاندت و معاضدت این علوم برآورده بودند و از دو طرف کشمکش عنیفی میرفت.
معرفی و شرح حال مشاهیری که از 5500 سال به این طرف بر صحنه تاریخ آدمی پدیدار گشته اند. رفتار و گفتار فرزانگان ، سراسر، حكمت آميز و براي همگان ، درس آموز است. اين كردارها و رفتار ها ، از آنان سيمايي پر فروغ ساخته است كه چونان مشعلي فروزان مسير علم و زندگي را نورباران مي كند. سرگذشت دل نشين اين فرزانگي ها در كتاب هاي مختلف به صورت پراكنده آمده است ؛ از اين رو ، تدوين ، دسته بندي و گلچين كردن آنها ضروتي است كه امر مطالعه را براي مشتاقان آسان مي سازد.
درباره فلسفه پیش از سقراط کمتر مطالبی نگاشته شده؛ به همین دلیل نویسنده این کتاب را که درباره فلاسفه ماقبل سقراط و افکار و عقاید ایشان نگاشته که در حقیقت بنیادگزار فلسفه بودهاند. مباحث این کتاب در بخشهای ایونیان، الئاتها، فیثاغوریثان، اتمیستها، و سوفسطائیان به نگارش درآمده است.