در دفتر پنجم نامه بهارستان در بخش «گونه گون» مقالهای از مرحوم استاد مینوی درباره «کاپوسنامه فرای» به چاپ رسیده است که در ضمن نکات بسیار جالب و آموزنده ـ و گاه تأسف بار ـ اشارهای نیز به وجود رنگ آبی پروس در نسخه دیوان معزی شده است. از آنجا که رنگ آبی پروس از حدود اواخر قرن هجدهم میلادی به ایران راه یافته است. استفاده از این رنگ دلیلی بر جعلیبودن نسخه قلمداد شده و در آن مقاله با تأسف بسیار تأکید شده است که: «یک کاپوس نامه درستکردم برای یک مدلس و مزور ماهر، کار بچگانهایست و در ایران هنوز تهیه کاغذ و مرکب و رنگها به شیوه قدیم آسانست، بعد از این آن اشتباه لوس مردم تازه کار را که به کاربردن رنگ آبی پروس باشد کسی تکرار نخواهد کرد و هر نسخهای که تازهتر ساخته شود به مرحله کمال نزدیکتر و قدیمیتر بودن آن محرزتر جلوه خواهد کرد. این جملات انگیزهای شد تا به طور مختصر به بحث اسناد و نسخ خطی و روشهای علمی و آزمایشگاهی که امروزه برای نعیین اصالت این اسناد به کار می رود پرداخته شود، البته این مختصر تنها سعی در باز کردن باب این بحث دارد و معرفی و بحث همه جانبه و دقیقتر فرصت دیگری میطلبد. به دلیل حساسیت این بحث در این نوشته به توصیف عمیق و شرح همه جانبه روشها نیز پرداخته نشده است.
در زمان چاپِ این کتاب، بخش نسخههای خطی «کتابخانه مولانا آزاد» در دانشگاه اسلامی عَلیگَر در هندوستان تقریباً 4500 نسخه خطی داشت که قریباً 1000 عنوان آن درباره تصوف بود. در این کتاب فهرست نسخههای خطی عربی و فارسی آورده شده است.
این کتاب دربرگیرنده فهرست فهرست تفصیلیِ نسخههای خطی فارسی کتابخانه مولانا آزاد در دانشگاه اسلامی عَلیگَر درباره داستانهای کهن، فلسفه، مذهب میباشد.
در این تحقیق به دلیل محدودیت نمونهبرداری، از روشهایی که به نمونه کمتری نیاز دارند و غیرتخریبی هستند استفاده شده است. برای اطمینان یافتن از اصالت پوستنوشتهها و این که نوشتهها احتمالاً بر روی بستری قدیمی جعل نشده باشد از روش طیفسنجی زیر قرمز تبدیل فوریه و برای بررسی مرکبهای به کار رفته از روش بزرگنمایی با میکروسکوپ الکترونیکی روبشی با تجزیه شیمیایی پاشندگی انرژی پرتو ایکس استفاده گردیده است. نتایج تحقیق نشان داد که این پوست نوشتهها به شدت آسیب دیدهاند و بسیار شکننده هستند و آسیبهای محیطی و آثار حمله قارچ و کپک و آبدیدگی بر روی نوشتهها قابل مشاهده است. دستنوشتهها همگی اصالت دارند و خطوط محو شده، شستگی یا افرودگی در آنها دیده نمی شود. مرکبهای به کار رفته در این دستنوشتهها دچار آسیب زیادی نشده و ریختگی زیادی در آنها مشاهده نمیشود. نتایج تجزیه عنصری مرکبها نشان میدهد در مرکب قرمز جیوه یا آهن، در مرکب سبز مس و در مرکب سیاه آهن وجود دارد.