کتابخانه مجازی ادبیات

سرزمین کهنسال دلاوران ایران باختری از نظر جغرافیای تاریخی و تاریخ مرموز و ناشناخته است. اگر آنطور که در خارج از ایران محققانی چون هرتسفلد، دمرگان، مینورسکی، رالنسن، سر ارول استین برای بررسی گذشته های این سرزمین کوشیده اند فضلای کشور نیز توجهی ابراز می داشتند. اینک بسیاری از زوایای تاریک تاریخ چند هزارساله میهن ما روشن شده بد. نخستین کتابی که درباره لرستان به چاپ رسید مجموعه ای از غلامرضا خان والی و انیس المسافر نام داشت. کتاب مذکور در بوشهر به چاپ رسیده و مشتمل بر آگاهی هایی در مورد جانوران شکاری و فرمانروایان لر از حسین خان والی تا زمان مولف است، پس از آن باید از جغرافیای نظامی لرستان تالیف سپهبد رزم آرا نام برد که مشتمل بر جغرافیای مناطق با توجه به جنبه نظامی انها و ورود قوای دولتی به لرستان و سرکوبی عشایر این منطقه می باشد. آقایان بهمن کریمی و محمدعلی امام شوشتری نیز چند صفحه ای از کتابهای جغرافیای تاریخی غرب ایران و تاریخ جغرافیایی خوزستان را به لرستان اختصاص داده اند. با این حال تا به امروز کتابی که منحصر به تاریخ یا جغرافیای تاریخی این قسمت از ایران باختری باشد تالیف نشده است.

سرزمینی که اکنون بلوچستان نام دارد به اسم «مکا» مشهور بوده که یونانی‌ها آن را «گدروزیا» نامیدند.در زمان قدیم در سرزمین بلوچستان باتلاق بسیار وجود داشت و «اراینا» در زبان سانسکریت به معنی باتلاق است و برخی معتقدند از ترکیب این دو کلمه با کلمه «مکا» کلمه‌ای پدید آمد که به مرور زمان به «مکران» تبدیل شد. واژه بلوچستان نیز از زمانی اطلاق شد که بلوچ‌ها در آن سکونت کردند. بلوچ ها یكی از اقوام اصیل و شناحته شدة ایرانی هستند ، كه به زبان بلوچی ( كه از نزدیكترین خویشاوندان زبان فارسی است ) تكلم می كند و بیشترین جمعیت آنان در سه كشور ایران ، پاكستان و افغانستان بسر می برند .بیشترین جمعیت استان سیستان و بلوچستان را بلوچها تشكیل می دهند و بافت اجتماعی آن قبیله ای و طایفه ای است. همه اقوام ایرانی با توجه به اشتراكات فرهنگی دارای خصلت های اجتماعی مشابهی هستند . اما در عین حال بخاطر تأثیر پذیری از شرایط خاص محیطی و قومی خود تفاوتهایی نیز در خصلتها، باورها و آداب و رسوم آنها مشاهده می شود كه ویژگی های خاص هر قومی را تشكیل می‌دهد .

از مجموعه حاضر، شرح حال 61تن از علما، شعرا، مشایخ منتسب به((تالش)) از زمان‌های قدیم تا دوران معاصر، به استناد منابع و متون تاریخی، ادبی و دینی گرد آمده که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از :((اشرف کرگانرودی))، ((اشجع‌الدوله اسالمی))، ((بابا روشندهی))، ((جمال‌الدین گیلانی))، ((شیخ زاهدگیلانی))، ((سلمان پاشا ساسانی))، ((شرفشاه دولایی))، ((صارم‌السلطنه))، ((عبدالقادر گیلانی))، ((فتحعلی‌خان فومنی))، ((کمال‌الدین نقشبندی))، ((محمدباقر شفتی))، ((میرمصطفی‌خان))، ((میرزا ابراهیم)) و ((یونس‌خان)) .صفحات پایانی کتاب به فهرست منابع و ماخذ اختصاص دارد .

در سراسر سرزمین تالش، به‌ویژه در نقاط ییلاقی و نیمه‌ییلاقی، آثار دیه‌ها و شهرها و قلعه‌هایی وجود دارد و گورستان‌های باستانی فراوانی به چشم می‌خورد که بیانگر تمدنی ناشناخته‌اند. بی‌تردید با بررسی آن آثار نه‌تنها ممکن خواهد بود که شناختی از تالش دیرین به دست آید، بلکه ندانسته‌های زیادی از تاریخ و تمدن‌های اولیه ایرانی مکشوف می‌گردد. در این کتاب درباره وضعیت اجتماعی ـ اقتصادی کوه‌نشینان تالش، زبان تاتی و تالشی، موسیقی، ادبیات، اسطوره‌ها، صنایع دستی و ... تالشی و تالشان نکاتی مطرح شده است.