این کتاب پژوهشی درباره ایلات و عشایر منطقه آذربایجان، معرفی کوتاهی از قبایل ساکن و مهاجر به این ناحیه در ایران باستان و قرنهای بعد از اسلام، مشخصات و ویژگیهای گوناگون ایلات منطقه در زمان حاضر، همچنین آداب و رسوم و روابط اجتماعی و اوضاع اقتصادی و حوادث سیاسی است. پژوهنده، کتاب را با مباحثی چون سابقه تاریخی عشایر و تمدن انسانی، عشایر ایران، سیاست ایران و عشایر، پراکندگی عشایر آذربایجان، عشایر آذربایجان قبل از اسلام، عشایر آذربایجان بعد از اسلام، عشایر و ایلات آذربایجانشرقی و غربی، مغان و ساوالان، ایل شاهسون، عشایر و نادرشاه، دشت مغان عشایر، فرهنگ و رسوم شاهسون، البسه و زیورآلات شاهسون، داد و ستد، تحصیلات و عبادت، جشن و عروسی، دفن و کفن و مباحثی از این دست تدوین کرده است. ایل شاهسون مغان جزو ایلهای بزرگ عشایر آذربایجان بهشمار میآیند. شاهسونها دارای زندگی سنتی ایلی هستند و قشلاق آنها دشت مغان اردبیل و ییلاق آنها دامنههای کوه ساوالان (سبلان) در خیاو (مشکینشهر) است. شیوه زندگی عشایر شاهسون و بسیاری از ویژگیهای فرهنگی بهویژه آلاچیقهای نیمکرهای آنها را از سایر گروههای ایلی ایران متمایز میکند. برخی از این ویژگیها را که منشأ ترکی دارند میتوان در میان سایر ایلات ترک زبان ایران مشاهده کرد گو اینکه برخی طوایف شاهسون خاستگاه ترکی ندارند و توانستهاند پارهای از ویژگیهای متمایزشان را حفظ کند
سرزمین کهنسال دلاوران ایران باختری از نظر جغرافیای تاریخی و تاریخ مرموز و ناشناخته است. اگر آنطور که در خارج از ایران محققانی چون هرتسفلد، دمرگان، مینورسکی، رالنسن، سر ارول استین برای بررسی گذشته های این سرزمین کوشیده اند فضلای کشور نیز توجهی ابراز می داشتند. اینک بسیاری از زوایای تاریک تاریخ چند هزارساله میهن ما روشن شده بد. نخستین کتابی که درباره لرستان به چاپ رسید مجموعه ای از غلامرضا خان والی و انیس المسافر نام داشت. کتاب مذکور در بوشهر به چاپ رسیده و مشتمل بر آگاهی هایی در مورد جانوران شکاری و فرمانروایان لر از حسین خان والی تا زمان مولف است، پس از آن باید از جغرافیای نظامی لرستان تالیف سپهبد رزم آرا نام برد که مشتمل بر جغرافیای مناطق با توجه به جنبه نظامی انها و ورود قوای دولتی به لرستان و سرکوبی عشایر این منطقه می باشد. آقایان بهمن کریمی و محمدعلی امام شوشتری نیز چند صفحه ای از کتابهای جغرافیای تاریخی غرب ایران و تاریخ جغرافیایی خوزستان را به لرستان اختصاص داده اند. با این حال تا به امروز کتابی که منحصر به تاریخ یا جغرافیای تاریخی این قسمت از ایران باختری باشد تالیف نشده است.
سرزمینی که اکنون بلوچستان نام دارد به اسم «مکا» مشهور بوده که یونانیها آن را «گدروزیا» نامیدند.در زمان قدیم در سرزمین بلوچستان باتلاق بسیار وجود داشت و «اراینا» در زبان سانسکریت به معنی باتلاق است و برخی معتقدند از ترکیب این دو کلمه با کلمه «مکا» کلمهای پدید آمد که به مرور زمان به «مکران» تبدیل شد. واژه بلوچستان نیز از زمانی اطلاق شد که بلوچها در آن سکونت کردند. بلوچ ها یكی از اقوام اصیل و شناحته شدة ایرانی هستند ، كه به زبان بلوچی ( كه از نزدیكترین خویشاوندان زبان فارسی است ) تكلم می كند و بیشترین جمعیت آنان در سه كشور ایران ، پاكستان و افغانستان بسر می برند .بیشترین جمعیت استان سیستان و بلوچستان را بلوچها تشكیل می دهند و بافت اجتماعی آن قبیله ای و طایفه ای است. همه اقوام ایرانی با توجه به اشتراكات فرهنگی دارای خصلت های اجتماعی مشابهی هستند . اما در عین حال بخاطر تأثیر پذیری از شرایط خاص محیطی و قومی خود تفاوتهایی نیز در خصلتها، باورها و آداب و رسوم آنها مشاهده می شود كه ویژگی های خاص هر قومی را تشكیل میدهد .