این کتاب پژوهشی درباره ایلات و عشایر منطقه آذربایجان، معرفی کوتاهی از قبایل ساکن و مهاجر به این ناحیه در ایران باستان و قرنهای بعد از اسلام، مشخصات و ویژگیهای گوناگون ایلات منطقه در زمان حاضر، همچنین آداب و رسوم و روابط اجتماعی و اوضاع اقتصادی و حوادث سیاسی است. پژوهنده، کتاب را با مباحثی چون سابقه تاریخی عشایر و تمدن انسانی، عشایر ایران، سیاست ایران و عشایر، پراکندگی عشایر آذربایجان، عشایر آذربایجان قبل از اسلام، عشایر آذربایجان بعد از اسلام، عشایر و ایلات آذربایجانشرقی و غربی، مغان و ساوالان، ایل شاهسون، عشایر و نادرشاه، دشت مغان عشایر، فرهنگ و رسوم شاهسون، البسه و زیورآلات شاهسون، داد و ستد، تحصیلات و عبادت، جشن و عروسی، دفن و کفن و مباحثی از این دست تدوین کرده است. ایل شاهسون مغان جزو ایلهای بزرگ عشایر آذربایجان بهشمار میآیند. شاهسونها دارای زندگی سنتی ایلی هستند و قشلاق آنها دشت مغان اردبیل و ییلاق آنها دامنههای کوه ساوالان (سبلان) در خیاو (مشکینشهر) است. شیوه زندگی عشایر شاهسون و بسیاری از ویژگیهای فرهنگی بهویژه آلاچیقهای نیمکرهای آنها را از سایر گروههای ایلی ایران متمایز میکند. برخی از این ویژگیها را که منشأ ترکی دارند میتوان در میان سایر ایلات ترک زبان ایران مشاهده کرد گو اینکه برخی طوایف شاهسون خاستگاه ترکی ندارند و توانستهاند پارهای از ویژگیهای متمایزشان را حفظ کند
کتاب با حماقت بجنگیم نوشته دکتر هاشم مخیر ایرانی است که در سال 1372 منتشر شده است و موضوع کتاب در مورد ایران و جمعیت ایران و سبک و شیوه زندگی مردم در ایران اشاره دارد
کتاب از بیستون تا زردکوه بختیاری درواقع سفرنامه خانم بیشوپ به ایران است. این کتاب دارای اهمیت بسیاری است و اطلاعات فوقالعادهای از اوضاع ایران در اواخر دوره قاجار به دست میدهد. بعد از اینکه نادر افشار بر اریکه تخت شاهی ایران رسید یکی از قدرت مند ترین اقوام ایران لرهای بختیاری بودند که در برابر هیچ شاهی از ایران سر فرود نمی آوردند انسجام قومی قوی و برخورداری از نیروهای جنگی شجاع ؛ موقعیت جغرافیائی ممتاز نادر شاه را وا داشت که توجه ویژه ای به این قوم جلیل داشته باشد اول نزدیک به چهار هزار نفر از مردان جنگجوی بختیاری را وارد قشون خود کرد تا در لشکر کشیهای خود از آنها استفاده کند و در بختیاری نمانند که برای وی درد سر ساز نباشند نادر شاه آهنگ فتح قندهار کرده بود که افغانها درهای شهر را به روی سپاه او بستند نادر شاه نتوانست وارد شهر شود آورده اند که مدت زیادی طول کشید ؛ نادر شاه دستور داد در حوالی قندهار لشکر گاه ساختند که در حال حاظر بنام شهر نادر آباد در کشور افغانستان است . گویند محاصره قندهار تا ۱۸ ماه طول کشید بختیاریهای سپاه نادر از سستی لشکر نادر شاه به تنگ آمده خود جمع شده به مشورت پرداختند و هم قسم شدند که هر طوری شده باید دروازه های قندهار را بگشایند طبق برنامه های جنگی خود بختیاریها وارد قندهار شدند و دروازه های شهر را گشودند از سر و صداها نادر از خواب بیدار شد پرسید چه شده گفتند که بختیاریها قندهار را فتح کردند نادر شاه ازاینکه نیروهای خودش اول نتوانسته بودند وارد شهر شوند و بختیاریها این کار را کردند خود را تحقیر شده می دید اول بر بختیاریها غضب کرد که با پادرمیانی وزیر او و خواندن بیت شعری به این معنی که فتح را بختیاری نکرد بلکه قدرت و شوکت نادری کرد نادر شاه از سر تقسیر بختیاریها که بدون اجازه وی شهر را فتح کردند گذشت . اما پس از این فتح تعداد زیادی از بختیاریها در افغانستان ماندن که دلیل ماندن آنها نا مشخص است و دو احتمال دارد یکی به دلخواه ماندند که با توجه به خصوصیات اخلاقی و وطن پرستی و فامیل دوستی و طایفه گری بختیاریها دلخواه ماندن آنها بعید بنظر می رسد و احتمال دوم نادر شاه به اجبار از ترس قدرت آنها با دسیسه آنها را در افغانستان ساکن کرد . در حال حاظر تعداد زیادی از آنها با فامیلی بختیاری در افغانستان زندگی میکنند و جزء قوم هزاره ها قرار دارند.