امان الله اردلان ملقب به حاج عزالممالک ، فرزند فخرالملک اردلان ، از دولتمردان و بازیگران سیاست ایران دراواخر عهد قاجار وتمامی دوران پهلوی بود . او در جوانی وهمزمان با وقایع مشروطیت پا به عرصه سیاست گذاشت . حاج عزالممالک پنج دوره نماینده مجلس ، دو بار سناتور و ده مرتبه وزیر شد . او بارها در دستگاه دولت به عنوان استاندارد ، حاکم ، سفیر ومدیر کل انتخاب وچهار بار نیز امیر الحاج شد . اردلان مردی متدین ، خوش محضر ، با سواد وخوش نام بود و درسال 1366 ش در تهران درگذشت. برادران اردلان، سه تن از رجال سیاسی اواخر دوره قاجار و دوران پهلوی بودند که هریک نقش مهمی در تاریخ معاصر ایران بازی کردهاند. اسامی آنان امان الله اردلان (حاج عزالممالک)، ناصرقلی اردلان و علیقلی اردلان (یا رضاقلی) بودهاست. هر سه فرزندان حاج فخرالملک اردلان (ابوالحسن خان اردلان نوهٔ امان الله خان اردلان حاکم قدرتمند کردستان)و برخلاف سایر خاندان اردلان، از کردهای شیعه مذهب بودهاند. نسب پدری آنان ازحاکمان کردستان بودند و نسب مادریشان ازشاهزادگان قاجار بودند. چندین دوره نمایندگی مجلس، بارها وزارت کشور و معاونت مجلس شورای ملی، کارنامه سیاسی وی را تشکیل میدهد. او مدتها با دکتر میلسپو همکاری داشت و نطق بسیار معروفی در مذمت رفتار مورگان شوستر در مجلس ایراد کردهاست. او در کابینه دولت مهاجرین در کرمانشاه به ریاست رضاقلی خان نظامالسلطنه مافی، وزیر فواید عامه بود. او بیش از یکصد و ده سال عمر کرد و پس از دو برادر کوچکش بدرود حیات گفت. دوستانش به طنز در مورد او گفتهاند: «کل شیئ هالک، الا حاج عزالممالک».
در آغاز این کتاب نوشتهای با عنوان "تاریخ ادب فرهنگ یزد "آمده که در آن به تاریخ ایران در نیمه نخست عصر قاجار، تاریخ یزد در حیات "وامق "(مولف تذکره میکده)، و وضع ادب و فرهنگ در عصر قاجار (به ویژه در یزد) اشارتی رفته است .در بخش دوم کتاب، تذکره میکده و جایگاه آن در تاریخ ادب فارسی، بررسی میشود .(تذکره میکده معرفی شاعران یزد یا مقیم یزد است که معاصر مولف بودهاند" .شاعرانی که وامق یزدی در تذکره خود آورده است، اغلب آنها را خود دیده و با آنها دوستی و همراهی داشته است .در محضر برخی از آنها نیز کسب فیض نموده است .از شصت شاعر و عارف و خوشنویس و هنرمندی که از آنها نام میبرد، تنها با چند نفر ...دیدار و برخوردی نداشته است .("...در این بخش همچنین به ارزشهای ادبی، تاریخی، اجتماعی و فرهنگی تذکره میکده اشاره شده است ;ضمن آن که نگارنده انتقاداتی بر تذکره میکده آورده است .پایان بخش دوم، شرحی است بر زندگی و آثار محمدعلی وامق یزدی که در پی آن، متن تذکره میکده درج گردیده است .
در نیمه اول قرن سیزدهم هجری وقایع و حوادث بزرگ و مهمی در اروپا روی داد که اثرات آن از حدود اروپا خارج شد و به دیگر نقاط جهان نیز وارد شد. در این میان ایران هم به نوبه خود از اثرات آن حوادث مهم مانند انقلاب کبیر فرانسه و جهانداری ناپلئون کبیر و لشکرکشی ها و فتوحات او بی نصیب نماند. سیاست خارجی ناپلئون اول و عشق او به غلبه بر انگلستان و جنگ های بین ایران و کشور استعمارطلب روسیه تزاری خواه ناخواه دربار فرانسه و ایران را به هم نزدیک کرد. در پی تهاجم سپاه روسیه به ناحیه قفقاز در سال ۱۲۱۸هـ.ق. فتحعلی شاه که درصدد جلب متحدی بود، نامه ای مبنی بر علاقه خود به عقد اتحاد با فرانسه به ناپلئون نوشت. ناپلئون با آنکه با این اتحاد موافق بود، اما چون اطلاعات دقیق و کاملی از وضع سیاسی و عمومی ایران نداشت، بعد از رسیدن نامه فتحعلی شاه، ژوبر مترجم و منشی دربار خود را از راه عثمانی به ایران فرستاد تا تحقیقات خود را از دو کشور مزبور به امپراتور گزارش دهد. کمی بعد از حرکت ژوبر، ناپلئون آجودان مخصوص خویش رومیو را نیز به ایران فرستاد. رومیو در رجب سال۱۲۲۰ هـ.ق. با منشی خود وارد تهران شد، اما چند روز بعد از ورود به ایران وفات یافت. ۹ ماه بعد از مرگ رومیو، ژوبر که قبل از ورود به ایران برای انجام ماموریتی به عثمانی رفته بود، به ایران آمد و به حضور فتحعلی شاه رسید. اما او نیز به علت بیماری نتوانست در ایران دوام آورد و ناگزیر شد ایران را ترک کند و به اروپا برگردد... با مرگ آغا محمدخان قاجار حکومت ایران به فتحعلی شاه رسید و مدت سی سال و پنج ماه بر ایران حکومت کرد. حکومت وی مصادف بود با ظهور ناپلئون در اروپا، کوشش دولت انگلستان برای حفظ مستعمرات خود و به قدرت رسیدن الکساندر اول تزار روسیه که می خواست به وصیت پطر کبیر برای راه یابی به آب های آزاد ..